Informacja dla konsumenta o możliwości odstąpienia od umowy

Informacja o możliwości odstąpienia od zakupu to informacja, skierowana do konsumenta o tym, jak może on zrealizować swoje prawo do odstąpienia od umowy, zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta o jego uprawnieniach konsumenckich. Ponadto, informacje te muszą być wskazane w sposób jasny i zrozumiały dla przeciętnego konsumenta. Przedsiębiorca, powinien to uczynić, jeszcze przed zawarciem umowy z konsumentem, najpóźniej w chwili wyrażenia, przez konsumenta, woli związania się umową.

Obowiązek informacyjny dotyczy wszystkich przedsiębiorców, którzy proponują zawarcie umowy na odległość lub poza siedzibą przedsiębiorstwa, niezależnie od zakresu ich działalności, oraz tego, czy sprzedają produkty, czy wykonują usługi, czy są dużą, międzynarodową firmą, czy małą, jednoosobową działalnością. Obowiązek ten, który dotyczy każdego przedsiębiorcy, wynika z faktu, że konsument, w odczuciu społecznym, jest uważany za jednostkę słabszą. Przyjmuje się, że nie ma on żadnej wiedzy na temat przysługujących mu praw. Aby zapewnić, każdemu konsumentowi, dostęp do równej wiedzy, w zakresie przysługujących mu praw, ustawodawca europejski postanowił, że wszyscy przedsiębiorcy powinni realizować obowiązek informacyjny.

Pouczenie dotyczy jedynie umów, zawieranych na odległość (np. umów zawieranych przez internet) oraz umów, zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa.

Umowa zawarta na odległość

Umowa zawarta na odległość to zbiór warunków zakupu produktu lub usługi, ustalonych przez przedsiębiorcę i zaakceptowanych przez konsumenta, bez konieczności jednoczesnej i fizycznej obecności przedsiębiorcy i konsumenta, do chwili zawarcia umowy włącznie.

Umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa

Umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa to zbiór warunków zakupu produktu lub usługi, ustalonych przez przedsiębiorcę i zaakceptowanych przez konsumenta:

• którzy mogą być jednocześnie, fizycznie obecni w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa;
• w wyniku przyjęcia oferty, złożonej przez konsumenta, przy jednoczesnej fizycznej obecności stron, w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa;
• w lokalu przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość, przy jednoczesnej i fizycznej obecności stron, bezpośrednio po tym, jak nawiązano indywidualny i osobisty kontakt z konsumentem, poza lokalem przedsiębiorstwa;
• podczas wycieczki, zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami.
  
  

Odstąpienie od umowy

Przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta, w sposób jasny i zrozumiały, o sposobie i terminie możliwego odstąpienia, przez konsumenta, od umowy, jak też kosztach ewentualnego odstąpienia (np. kosztach zwrotu przesyłki). Powinien załączyć formularz, który konsument może wykorzystać, jeśli zdecyduje się na odstąpienie od umowy. Obowiązek informacyjny, przedsiębiorca jest obowiązany spełnić do momentu wyrażenia chęci, przez konsumenta, na zawarcie umowy np. wyrażenia woli kupna produktów lub usług. Konsument może odstąpić od umowy, w terminie 14 dni, bez podawania przyczyny i (co do zasady) bez ponoszenia kosztów. Jest to wówczas rozumiane, jakby umowa nie została nigdy zawarta.

Jedyne koszty, które konsument może ponieść, w przypadku odstąpienia od umowy to jeśli konsument wybrał droższy sposób dostarczenia: płaci koszty dostarczenia rzeczy oraz bezpośredni koszt zwrotu rzeczy (chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował konsumenta o konieczności poniesienia tych kosztów).

Bieg 14-dniowego terminu do odstąpienia od umowy rozpoczyna się, co do zasady, od dnia zawarcia umowy. Istnieją jednak umowy, np. umowa sprzedaży czy dostawy, dla których termin do odstąpienia od umowy liczy się od dnia objęcia rzeczy w posiadanie, przez konsumenta, np. odbioru produktu, przez konsumenta, od kuriera.

Konsument niepoinformowany

Jeżeli konsument nie został poinformowany, przez przedsiębiorcę, o prawie odstąpienia od umowy, ma on możliwość skorzystać z prawa odstąpienia od umowy, nie tylko przez 14 dni, od zawarcia umowy (lub wydania rzeczy), ale ponad te 14 dni. Konsumentowi przysługuje wówczas dodatkowo 12 miesięcy, które zaczynają biec, po upływie pierwszych 14 dni.

Jeżeli konsument został poinformowany, przez przedsiębiorcę, o prawie odstąpienia od umowy, już po zawarciu umowy, ale przed upływem 14 dni, po zawarciu umowy (lub wydaniu rzeczy), 14 dniowy termin zaczyna się liczyć od dnia, w którym przedsiębiorca poinformował konsumenta o prawie odstąpienia. W konsekwencji, nie przysługuje konsumentowi, wydłużony, do 12 miesięcy, termin odstąpienia od umowy.

Przedsiębiorca na prawach konsumenta:

Od 1 stycznia 2021 r. weszła w życie nowelizacja przepisów, która rozszerzyła zakres uprawnień konsumenckich również na niektórych przedsiębiorców. Wobec tego, ochroną konsumencką dotyczącą:

• zwrotu towaru zakupionego na odległość, w ciągu 14 dni, bez podania przyczyny;
• klauzul niedozwolonych;
• szerszego zakresu uprawnień w ramach rękojmi;

objęto:

• dotychczasowych konsumentów, rozumianych, jako osoby fizyczne, dokonujące z przedsiębiorcą czynności prawnej np. zakupu pralki, drukarki, artykułów spożywczych, zakupu usług itd. (dalej nazywany jako: „konsument sensu stricto");
• osoby fizyczne - przedsiębiorcy, zawierający umowę, bezpośrednio związaną z ich działalnością gospodarczą, jeśli zawierana czynność (np. umowa sprzedaży) nie ma dla nich charakteru zawodowego (dalej: „przedsiębiorca na prawach konsumenta"). Interpretacji, czy w danym przypadku przedsiębiorca jest objęty ochroną konsumencką, czy nie, dokonuje się w oparciu o przedmiot działalności gospodarczej przedsiębiorcy, ujawniony w rejestrze CEiDG.

Celem nowelizacji ma być przeciwdziałanie dysproporcji praw przedsiębiorców - osób fizycznych, którzy zawierają umowę z innym przedsiębiorcą, nie związaną bezpośrednio z branżą lub specjalizacją tych przedsiębiorców - osób fizycznych. Wobec tego, w ramach umów, które nie są bezpośrednio związane z ich branżą lub specjalizacją, nie są już oni traktowani jak „profesjonaliści", od których wymaga się większej wiedzy np. robotnik budowlany, kupujący w ramach działalności gospodarczej materiały do budowy będzie nadal uznawany za podmiot profesjonalny (nie za konsumenta). Jeżeli jednak ten sam robotnik budowlany dokona zakupu towaru, zakwalifikowanego jako niezawodowy np. ekspres do kawy do biura, będzie on wówczas traktowany jak podmiot nieprofesjonalny (konsument).

Jednakże, jak zgodnie zauważa się w doktrynie prawa (m.in. Komentarz do ustawy o prawach konsumenta pod red. Osajda 2020, wyd. 3/P. Mikłaszewicz), już osoba, prowadząca działalność gospodarczą lub zawodową, która zawarła umowę przed 1 stycznia 2021 r., na gruncie art. 22[1] KC oraz zgodnie z przepisami prawa UE i orzecznictwem TSUE, była uznawana za konsumenta, jeśli działała poza ramami swojej działalności profesjonalnej, w celach niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową.

Podstawa prawna:

Obowiązek pouczenia o możliwości odstąpienia od umowy przez konsumenta wynika z art. 13 ustawy o prawach konsumenta z dnia 30 maja 2014 r. (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 287, ze zm.).

Niespełnienie obowiązku informacyjnego przez przedsiębiorcę to wykroczenie na podstawie art. 139b ustawy Kodeks Wykroczeń z dnia 20 maja 1971 r. (tj. Dz.U. z 2021 r. poz. 2008, ze zm.).

Jak edytować wzór:

Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.

Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.