บันทึกข้อตกลงการหย่า

บันทึกข้อตกลงการหย่าหรือสัญญาหย่าโดยความยินยอม เป็นสัญญาประเภทหนึ่งโดยที่มีคู่สมรสซึ่งได้จดทะเบียนสมรสกันนั้นเป็นคู่สัญญาอันได้แก่ สามีเป็นคู่สัญญาฝ่ายหนึ่งและภรรยาเป็นคู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่ง โดยที่คู่สัญญาจัดทำบันทึกข้อตกลงการหย่าขึ้นเพื่อให้การสมรสของทั้ง 2 คนยุติหรือสิ้นสุดลง โดยในสัญญาดังกล่าวยังอาจกำหนดผลเมื่อสิ้นสุดการสมรสเอาไว้ด้วยก็ได้ เช่น การแบ่งสิทธิและความรับผิดชอบในสินสมรสไม่ว่าจะเป็นทรัพย์สินหรือหนี้สิน อำนาจปกครองบุตร (ถ้ามี) หน้าที่การอุปการะเลี้ยงดูบุตรและ/หรือคู่สมรส หรือข้อตกลงอื่นๆ เป็นต้น

โดยทั่วไปการหย่าสามารถทำได้ 2 แบบ คือ

(1) ด้วยความยินยอมของคู่สมรสทั้งสองฝ่าย โดยการทำแบบบันทึกข้อตกลงการหย่าฉบับนี้และนำไปจดทะเบียนการหย่า และ
(2) ด้วยคำพิพากษาของศาลหรือที่มักเรียกว่าฟ้องหย่า

โดยที่ บันทึกข้อตกลงการหย่า คู่สมรสที่ต้องการจะหย่าขาดจากกันสามารถตกลงและจัดทำกันเองตามที่คู่สัญญาเห็นพ้องต้องกันโดยเมื่อจัดทำเสร็จแล้วก็สามารถนำไปจดทะเบียนหย่าได้ที่สำนักงานเขต อำเภอ หรือสถานกงสุลที่มีอำนาจรับจดทะเบียนหย่านั้นได้เลย ซึ่งจะไม่ผ่านกระบวนการทางศาลทำให้ลดขั้นตอน ระยะเวลา และค่าใช้จ่ายในการหย่าได้

อย่างไรก็ดี ในการจัดทำบันทึกข้อตกลงการหย่าคู่สัญญาต้องยินยอมและเห็นพ้องตรงกันทั้งสองฝ่าย ดังนั้น หากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่มีความต้องการจะหย่า ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ยอมรับกับเงื่อนไขที่อีกฝ่ายต้องการได้ หรือคู่สัญญาไม่อยู่ในสถานะความสัมพันธ์ที่สามารถติดต่อ พูดคุย หรือเจรจากันได้แล้ว คู่สัญญาอาจเลือกใช้การหย่าโดยคำพิพากษาของศาลหรือฟ้องหย่าแทนการจัดทำบันทึกข้อตกลงการหย่าฉบับนี้

การนำไปใช้

ในการจัดทำบันทึกข้อตกลงการหย่า ผู้จัดทำ รวมถึงคู่สมรสซึ่งเป็นคู่สัญญาควรมีข้อพิจารณา ดังต่อไปนี้

เพื่อเป็นข้อมูลอ้างอิงที่ถูกต้องแก่นายทะเบียนผู้จดทะเบียนหย่าตามบันทึกข้อตกลงการหย่าฉบับนี้ ควรอ้างอิงการจดทะเบียนสมรสที่คู่สัญญาต้องการจะหย่าด้วย เช่น เขตที่มีการจดทะเบียน เลขที่ทะเบียน

กำหนดข้อตกลงสำคัญต่างๆ เกี่ยวกับผลหลังจากการหย่า เช่น

ผลเกี่ยวกับสินสมรส ไม่ว่าจะเป็นทรัพย์สิน เช่น บ้าน ที่ดิน รถยนต์ เงินสด หรือสิทธิในทรัพย์สินต่างๆ ว่าจะให้ตกเป็นของใคร โดยรวมถึงหนี้สินต่างๆ ด้วย เช่น หนี้บัตรเครดิต ค่างวดบ้านที่ซื้อร่วมกัน ผู้ใดจะรับผิดชอบ เท่าใด และอย่างไร

ในกรณีที่คู่สมรสมีบุตรร่วมกัน ควรจะตกลงเกี่ยวกับสิทธิการเลี้ยงดูและสิทธิการใช้อำนาจปกครองบุตรว่าจะให้ตกเป็นของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเด็ดขาดหรือร่วมกันปกครองบุตร ซึ่งรวมถึงข้อตกลงเกี่ยวกับค่าอุปการะเลี้ยงดูบุตรด้วย (ถ้ามี) หน้าที่การอุปการะเลี้ยงดูบุตรของคู่สัญญาแต่ละฝ่าย สิทธิการเยี่ยมเยือนบุตรหรือการนำบุตรไปจากคู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่ง (เช่น การที่คู่สัญญาฝ่ายหนึ่งจะพาบุตรไปเที่ยวต่างจังหวัดโดยไม่มีคู่สัญญาอีกฝ่าย) ทั้งนี้ คู่สัญญาควรคำนึงถึงผลประโยชน์และผลกระทบต่อบุตรเป็นสำคัญ อนึ่ง บุตรที่บิดามารดายังคงต้องปกครองดูแลอยู่ได้แก่ (ก) บุตรที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ และ (ข) บุตรที่ทุพพลภาพหาเลี้ยงตนเองไม่ได้ (เช่น ผู้พิการทางร่างกายหรือสมอง) ไม่ว่าจะอายุเท่าใด

กำหนดข้อตกลงอื่นๆ (ถ้ามี) เช่น ค่าเลี้ยงดูคู่สมรสอีกฝ่ายหนึ่ง บทลงโทษกรณีที่คู่สัญญาไม่ปฏิบัติตามบันทึกข้อตกลงการหย่า

เมื่อคู่สัญญาตรวจสอบและยอมรับเงื่อนไขต่างๆ แล้ว ให้จัดทำบันทึกข้อตกลงการหย่าเป็นลายลักษณ์อักษร ลงนามโดยคู่สัญญาทั้งสองฝ่าย โดยต้องมีพยานอย่างน้อย 2 คนลงนามในบันทึกข้อตกลงการหย่าด้วย ทั้งนี้ จะต้องนำบันทึกข้อตกลงการหย่านั้นไปจดทะเบียนหย่ากับนายทะเบียนด้วย (เช่น สำนักงานเขต เทศบาล อำเภอ หรือสถานกงสุลที่มีอำนาจรับจดทะเบียนหย่า) เนื่องจากตามกฎหมายครอบครัวประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ การหย่าจะมีผลเมื่อได้จดทะเบียนการหย่านั้นตามกฎหมาย

ข้อควรพิจารณา

เนื่องจากการหย่าโดยการจัดทำบันทึกข้อตกลงการหย่าจะไม่ผ่านศาล ดังนั้น ก่อนหรือในระหว่างการเจรจาเงื่อนไขและข้อกำหนดในบันทึกข้อตกลงการหย่าระหว่างคู่สัญญา คู่สัญญาแต่ละฝ่ายควรปรึกษาทนายความก่อนที่ตนจะลงนามผูกพันในบันทึกข้อตกลงการหย่าฉบับดังกล่าว เนื่องจากด้วยอำนาจต่อรองที่ต่างกันระหว่างคู่สัญญาหรือความไม่รู้ถึงสิทธิของตนตามกฎหมาย อาจมีการยอมรับเงื่อนไขหรือข้อตกลงที่ไม่เป็นธรรม

ในกรณีที่มีการจัดทำสัญญาก่อนสมรส (Prenuptial Agreement) ข้อตกลง/เงื่อนไขต่างๆ ที่จะตกลงกันในบันทึกข้อตกลงการหย่าฉบับนี้ก็ควรจะต้องสอดคล้องกับข้อสัญญาก่อนสมรสที่ได้ตกลงกันไว้ก่อนหน้าดังกล่าวด้วย เว้นแต่ คู่สัญญาทั้งสองฝ่ายยินยอมให้มีข้อตกลงที่แตกต่างไปจากสัญญาก่อนสมรสนั้น

อนึ่ง หากมีการจัดทำบันทึกข้อตกลงการหย่าตามที่กำหนดข้างต้นแล้ว แต่คู่สัญญาฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดไม่ยอมไปจดทะเบียนการหย่าตามที่ตกลงกัน คู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งก็สามารถฟ้องศาลให้บังคับให้คู่สัญญาฝ่ายนั้นไปจดทะเบียนหย่าได้

กฎหมายที่เกี่ยวข้อง

• กฎหมายครอบครัวประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

ความช่วยเหลือจากทนายความ

คุณสามารถเลือกที่จะปรึกษาทนายความได้ในกรณีที่คุณต้องการความช่วยเหลือ

ทนายความสามารถช่วยคุณได้โดยทำการตอบคำถามของคุณหรือให้ความช่วยเหลือในกระบวนการต่าง ๆ จะมีการเสนอตัวเลือกดังกล่าวไว้ให้คุณในตอนท้ายของเอกสาร

แก้ไขแบบฟอร์มได้อย่างไร

คุณกรอกแบบสอบถามสำหรับป้อนข้อมูลแล้วจะเห็นได้ว่าระบบของเราจะค่อย ๆ สร้างเอกสารขึ้นเองโดยอัตโนมัติตามคำตอบที่คุณกรอกเข้าไป

ในตอนสุดท้าย คุณจะได้รับเอกสารในรูปแบบ Word และ PDF คุณสามารถแก้ไขและนำเอกสารไปใช้อีกได้