Umowa o pracę z młodocianym

Umowa o pracę z młodocianym to dwustronne zobowiązanie między niepełnoletnią osobą, która chciałaby podjąć się pracy a pracodawcą, który chciałby zatrudnić tę niepełnoletnią osobę za wynagrodzeniem. Co do zasady pracownikami są osoby pełnoletnie, czyli osoby, które ukończyły 18 lat. Zatrudnienie osób niepełnoletnich stanowi więc wyjątek, obwarowany wieloma ustawowymi warunkami, które zostały uwzględnione w niniejszym dokumencie.

Pracodawca może zatrudniać osoby 15-letnie, 16-letnie, 17-letnie lub 18-letnie (w roku kalendarzowym, w którym kończą 8-letnią szkołę podstawową), które to osoby nazywa się "młodocianymi", w celu wykonywania:

• przygotowania zawodowego
  • w formie nauki zawodu;
  • w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy;
• pracy zakwalifikowanej do katalogu prac lekkich.

Poza wykonywaniem pracy, młodociany ma obowiązek dokształcać się, w tym uczęszczać do szkoły, a pracodawca ma obowiązek zwolnić w tym celu młodocianego z pracy.

1. Przygotowanie zawodowe:

Czy wiesz, że...

Zawody których mogą uczyć się młodociani w ramach przygotowania zawodowego to m.in.: administrator produkcji filmowej i telewizyjnej, technik budowy i strojenia fortepianów i pianin, betoniarz-zbrojarz, cieśla, kamieniarz, kominiarz, fotograf, monter izolacji budowlanych, murarz-tynkarz, technik aranżacji wnętrz, technik gazownictwa, technik geodeta, zdun, technik ceramik, technik technologii szkła, operator urządzeń przemysłu chemicznego, monter jachtów i łodzi, cukiernik, piekarz itd.

A. Nauka zawodu:

Zawody, w których odbywa się nauka zawodu, określają przepisy dotyczące klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego. Nauka zawodu u pracodawców będących rzemieślnikami może odbywać się także w zawodach odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła, nieujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, określonych w przepisach dotyczących klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy.

Nauka zawodu trwa nie dłużej niż 36 miesięcy. Czas pracy młodocianego w wieku do lat 16 nie może przekroczyć 6 godzin na dobę, a jeśli ma więcej niż 16 lat nie może przekroczyć 8 godzin na dobę. Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki, w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy. Młodociany nie może pracować w godzinach nadliczbowych, ani w porze nocnej, przypadającej pomiędzy godzinami: 22:00 a 6:00 (jeśli młodociany nie ma 15 lat, pora nocna przypada pomiędzy godzinami: 20:00 a 6:00).

Wynagrodzenie za przygotowanie zawodowe w formie nauki zawodu zostało ustalone w wysokości nie niższej, niż procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim, który wynosi:

• nie mniej niż 8% w pierwszym roku nauki;
• nie mniej niż 9% w drugim roku nauki;
• nie mniej niż 10% w trzecim roku nauki.

Z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych. Z upływem roku pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Młodocianemu, uczęszczającemu do szkoły, udziela się urlopu w okresie ferii szkolnych. Do okresu zatrudnienia wlicza się okres nauki młodocianego.

Nauka zawodu zakończy się egzaminem zawodowym lub kwalifikacyjnym, umożliwiającym zdobycie odpowiedniego tytułu.

B. Przyuczenie do wykonywania pracy:

Przyuczenie do wykonywania określonej pracy ma na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze przyuczonego pracownika i może dotyczyć wybranych prac, związanych z nauką zawodu. Przyuczenie pracownika młodocianego do wykonywania określonej pracy może trwać od 3 do 6 miesięcy.

Czas pracy młodocianego w wieku do lat 16 nie może przekroczyć 6 godzin na dobę, a jeśli ma więcej niż 16 lat nie może przekroczyć 8 godzin na dobę. Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki, w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy. Młodociany nie może pracować w godzinach nadliczbowych, ani w porze nocnej, przypadającej pomiędzy godzinami: 22:00 a 6:00 (jeśli młodociany nie ma 15 lat, pora nocna przypada pomiędzy godzinami: 20:00 a 6:00).

Wynagrodzenie za przygotowanie zawodowe w formie przyuczenia do wykonywania pracy zostało ustalone w wysokości nie niższej, niż 7% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca, po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim.

Z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych. Z upływem roku pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Młodocianemu, uczęszczającemu do szkoły, udziela się urlopu w okresie ferii szkolnych. Do okresu zatrudnienia wlicza się okres nauki młodocianego.

Przyuczenie pracownika młodocianego do wykonywania określonej pracy zakończy się egzaminem sprawdzającym nabyte umiejętności.

2. Wykonywanie prac lekkich:

Czy wiesz, że...

Prace, które mogą być uznane za prace lekkie to m.in.: segregacja korespondencji, przepisywanie krótkich pism, wysyłka i odbieranie poczty, układanie dokumentów, adresowanie kopert, lekkie prace fizyczne do 5 kg, po 2,5 kg na każdą rękę itd.

Pracodawca, przed zatrudnieniem pracowników młodocianych, jest obowiązany ustanowić wykaz prac lekkich. Wykaz taki powinien zostać uzgodniony z lekarzem medycyny pracy oraz zatwierdzony przez właściwego inspektora pracy, a ponadto nie może zawierać prac wzbronionych pracownikom młodocianym. Jeśli u danego pracodawcy istnieje obowiązek wydania regulaminu pracy, wykaz taki powinien być jego częścią. W przypadku braku obowiązku wydania regulaminu pracy, wykaz prac lekkich dozwolonych młodocianym sporządza się w osobnym akcie. Pracodawca ma obowiązek zapoznać zatrudnianego młodocianego z tym wykazem, przed jego przystąpieniem do wykonywania pracy.

Tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin, a w dniu uczestniczenia w zajęciach szkolnych nie może przekraczać 2 godzin. Wymiar czasu pracy młodocianego w okresie ferii szkolnych nie będzie przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu, a dla młodocianego do lat 16 dobowy wymiar czasu pracy nie może przekraczać 6 godzin. Młodociany nie może pracować w godzinach nadliczbowych, ani w porze nocnej, przypadającej pomiędzy godzinami: 22:00 a 6:00.

Wynagrodzenie za wykonywanie pracy lekkiej powinno być określone w wysokości nie niższej niż wysokość minimalnego wynagrodzenia przeliczonego proporcjonalnego do czasu pracy.

Minimalne wynagrodzenie:

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę w 2024 r. wynosi: 4242 zł brutto (od 1.01.2024 r. do 30.06.2024 r.) oraz 4300 zł brutto (od 01.07.2024 r.), natomiast minimalna stawka godzinowa została ustalona na kwotę: 27,70 zł brutto (od 1.01.2024 r. do 30.06.2024 r.) oraz 28,10 zł brutto (od 1.07.2024 r.). Minimalna stawka miesięcznego wynagrodzenia za pracę w II połowie 2023 r. wynosiła 3600 zł brutto, w I połowie 2023 r. wynosiła 3490 zł brutto, w 2022 r. wynosiła 3010 zł brutto, w 2021 r. wynosiła 2800 zł, w 2020 r. wynosiła 2600 zł, natomiast w 2019 r. wynosiła 2250 zł.

Z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych. Z upływem roku pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Młodocianemu, uczęszczającemu do szkoły, udziela się urlopu w okresie ferii szkolnych. Do okresu zatrudnienia wlicza się okres nauki młodocianego.

Jak korzystać z dokumentu?

Dokument zawiera:

• oznaczenie stron umowy (pracownik młodociany i pracodawca);
• wskazanie rodzaju umowy (umowa o pracę z młodocianym);
• w razie przygotowania zawodowego: wskazanie rodzaju przygotowania (nauka zawodu czy przyuczenie do wykonywania określonej pracy);
• zawarcie wzajemnych zobowiązań stron;
• określenie miejsca pracy, czasu pracy, stanowiska pracy, wynagrodzenia;
• sposób dokształcania teoretycznego;
• zawarcie klauzul umownych;
• podpisy stron;
• załączniki.
  
  

Czy wiesz, że...

Niedopuszczalne jest zamieszczanie w umowie o pracę z młodocianym klauzul zobowiązujących młodocianych do przepracowania określonego okresu po ukończeniu przygotowania zawodowego i do zwrotu pracodawcy kosztów tego przygotowania w przypadku rozwiązania przez młodocianego umowy przed upływem tego okresu.

Dokument powinien zostać sporządzony na piśmie w 2 jednobrzmiących egzemplarzach i odręcznie podpisany przez obie strony: pracodawcę i młodocianego (w przypadku, gdy rodzic lub opiekun prawny stwierdzi, że stosunek pracy sprzeciwia się dobru młodocianego, może - za zezwoleniem sądu opiekuńczego - rozwiązać umowę). Każda strona umowy powinna otrzymać jeden egzemplarz, który należy przechowywać w dokumentacji pracowniczej.

Młodociany powinien posiadać świadectwo lekarskie, stwierdzające, że praca nie zagraża jego zdrowiu.

Czy wiesz, że...

Kto, będąc Pracodawcą lub działając w jego imieniu narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o zatrudnianiu pracowników młodocianych, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł, zgodnie z art. 281 § 1 pkt 5 Kodeksu Pracy.

Podstawa prawna:

Umowa o pracę z pracownikiem młodocianym jest uregulowana w art. 194 i nast. Kodeksu Pracy.

Szczegóły dotyczące zatrudnienia młodocianych wynikają z treści rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2010, ze zm.).

Wykaz zawodów szkolnictwa zawodowego znajduje się w załączniku 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 316, ze zm.).

Minimalne wynagrodzenie wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r.

Jak edytować wzór:

Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.

Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.