Umowa zlecenie

Co to jest umowa zlecenie?

Umowa zlecenie polega na dokonaniu określonej czynności dla dającego zlecenie np. rozdawanie ulotek branżowych, korekta książek, przeprowadzanie ankiet telefonicznych, nauka pływania itd. Osoba wykonująca czynności nie może być podporządkowana poleceniom zleceniodawcy, powinna więc mieć swobodę dotyczącą np. miejsca, czasu, sposobu wykonywania zlecenia. Dający zlecenie powinien od umowy zlecenie odprowadzić obowiązkowe składki na 3 ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe), ubezpieczenie zdrowotne oraz podatek. Składki na ubezpieczenie chorobowe są dobrowolne.

Jakie są różne rodzaje umowy zlecenie?

Wyróżniamy następujące rodzaje umowy zlecenie:

• umowa zlecenie na czas określony (data końcowa umowy jest wskazana w jej treści);
• umowa zlecenie na czas nieokreślony (brak oznaczenia daty końcowej w treści umowy, która wygasa po jej wypowiedzeniu).

Jaki jest najpopularniejszy rodzaj umowy zlecenie?

Najpopularniejszym rodzajem umowy zlecenie jest umowa zlecenie na czas nieokreślony. Dzieje się tak dlatego, że zwykle strony zawierające umowę zlecenie pragną, aby trwała ona jak najdłużej. Nie określają więc z góry daty końcowej trwania umowy zlecenie, licząc na wieloletnią współpracę.

Jakie są różne rodzaje umów o współpracę?

Istnieją 3 różne rodzaje podobnych umów, nazywane potocznie umowami śmieciowymi. Są to: umowa zlecenie, umowa o świadczenie usług oraz umowa o dzieło. Wszystkie 3 umowy mają na celu wykonanie jakiejś czynności (nazywanej odpowiednio: zleceniem, usługą i dziełem) za wynagrodzeniem, przy wykonywaniu której istnieje dowolność sposobu, czasu i miejsca ich wykonywania, brak nadzoru oraz brak podporządkowania instrukcjom zamawiającego.

Różnica polega na tym, że:

• umowa zlecenie to wykonywanie określonych, powtarzających się i w miare prostych czynności dla drugiej strony umowy, za wynagrodzeniem, na przykład: rozdawanie ulotek branżowych, korekta książek, przeprowadzanie ankiet telefonicznych itd. (wynagrodzenie jest płatne w umówionych odstępach czasu np. co miesiąc, bez względu na to, czy cel umowy został wykonany w danym okresie czasu, a więc czy rozdano wszystkie wydrukowane ulotki, skończono korekty określonej liczby książek w danym miesiącu, przeprowadzono określoną liczbę ankiet telefonicznych itd.). Zleceniodawca odprowadza od wynagrodzenia skladki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, zdrowotne oraz podatek, a ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne;
• umowa o świadczenie usług to wykonywanie określonych usług (zwykle usług handlowych między przedsiębiorcami) na przykład: budowniczych, hydraulicznych, sprzątania, ogrodnictwa, coachingu, szkoleń, doradztwa, usług informatycznych itd. Zwykle to osoba/podmiot wykonujący usługę odprowadza składki na ubezpieczenia oraz podatek od globalnego dochodu ze swojej działalności - nie zajmuje się tym podmiot zlecający wykonanie usługi (chyba że jest to pracodawca, który zlecił swojemu pracownikowi wykonanie usługi - wówczas pracodawca odprowadza wszystkie składki od tej usługi);
• umowa o dzieło to wykonanie określonego dzieła, które musi być ukończone, aby otrzymać wynagrodzenie - w ramach tej umowy najważniejsze jest osiągnięcie konkretnego rezultatu np. pomalowanie ścian budynku na kolor niebieski (dopiero zakończenie malowania wszystkich ścian wygeneruje obowiązek zapłaty wynagrodzenia), wykonanie rzeźby (dopiero ukończenie rzeżby a nie jej tworzenie spowoduje zapłatę wynagrodzenia), stworzenie strony internetowej (dopiero zakończenie wykonania strony internetowej spowoduje wypłatę wynagrodzenia), wykonanie fotografii ślubnych (dopiero wykonanie tych fotografii w albumie spowoduje wypłatę wynagrodzenia) itd. Od wykonania umowy o dzieło nie odprowadza się żadnych składek na ubezpieczenia społeczne, ani ubezpieczenie zdrowotne - oznacza to, że zlecający wykonanie dzieła odprowadza jedynie podatek od wynagrodzenia za wykonanie dzieła.

Umowa zlecenie może być zawierana zamiennie z umową o świadczenie usług, gdyż umowy te są tak samo oskładkowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych - różnica polega na tym, że zleceniobiorca (wykonujący zlecenie) zwykle jest osobą prywatną (nie prowadzi działalności gospodarczej), natomiast usługi zwykle są świadczone przez przedsiębiorców. Więcej informacji na temat porównania 3 rodzajów umów cywilnoprawnych zawiera przewodnik prawny pod tytułem: Umowa o pracę czy umowa śmieciowa?

Jaka jest różnica pomiędzy umową zlecenie a umową o pracę?

Zarówno umowa zlecenie, jak i umowa o pracę mają na celu wykonanie jakiejś pracy (nazywanej odpowiednio: zleceniem oraz pracą) za wynagrodzeniem, a ponadto:

• w ramach umowy zlecenie zleceniobiorca wykonuje określone, powtarzające się czynności dla drugiej strony umowy, za wynagrodzeniem, przy wykonywaniu której ma dowolność sposobu, czasu i miejsca ich wykonywania, nie jest nadzorowany, ani podporzadkowany instrukcjom zleceniodawcy. Umowa zlecenie nie ma tak rygorystycznych wymagań dotyczących czasu pracy, urlopów wypoczynkowych, przepisów Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (BHP), zasad rozwiązania umowy, tak jak umowa o pracę. Ponadto odprowadza się od niej obowiązkowo jedynie 3 składki na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne i podatek. Przykłady umowy zlecenie: rozdawanie ulotek branżowych, korekta książek, przeprowadzanie ankiet telefonicznych, nauka pływania itd.;
• w ramach umowy o pracę pracownik wykonuje polecenia pracodawcy, na podstawie jego instrukcji, w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę, pod nadzorem pracodawcy (stosunek podporządkowania). W przeciwieństwie do umowy zlecenie, umowa o pracę przewiduje rygorystyczne wymagania, dotyczące czasu pracy, urlopów wypoczynkowych, przepisów Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (BHP), zasad rozwiązania umowy. Ponadto odprowadza się od niej obowiązkowo wszystkie 4 składki na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe, jak też ubezpieczenie zdrowotne oraz podatek.

Czy sporządzenie umowy zlecenie jest obowiązkowe?

Nie. Spisanie umowy zlecenie nie jest obowiązkowe - strony mogą umówić się w zakresie wykonywania zlecenia również m.in. w formie ustnej, dokumentowej czy elektronicznej.

Pisemna umowa potwierdza wzajemne zobowiązania stron i może być pomocna w razie potencjalnego sporu stron. Może również stanowić dowód przed sądem.

Jakie wymagania należy spełnić przed sporządzeniem umowy zlecenie?

Umowa zlecenie powinna uwzględniać minimalną stawkę godzinową, ustaloną na kwotę 28,10 zł brutto (od 1.07.2024 r.).

Kto może zawrzeć umowę zlecenie?

Umowa zlecenie jest zawierana pomiędzy zleceniobiorcą i zleceniodawcą, którymi mogą być każde osoby lub podmioty, zarówno osoby fizyczne (prywatne), jak i podmioty zorganizowane (np. przedsiębiorca indywidualny, spółka handlowa, stowarzyszenie, fundacja, podmiot publiczny itd.):

• zleceniobiorca to podmiot, osoba lub instytucja, która wykonuje zlecenie na rzecz zleceniodawcy. Porównanie pojęć zleceniobiorca i usługobiorca zostało zawarte w przewodniku prawnym.
• zleceniodawca to podmiot, osoba lub instytucja, dla której wykonywane jest zlecenie.

Jaki jest czas trwania umowy zlecenie?

Umowę zlecenie można zawrzeć na:

• czas określony (wskazując w umowie datę jej zakończenia);
• czas nieokreślony (bez limitu czasowego, do momentu jej wypowiedzenia).

Co należy zrobić po sporządzeniu umowy zlecenie?

Zawarcie umowy zlecenie nie wymaga dla swojej ważności żadnej specyficznej formy, co oznacza, że według wyboru stron można ją zawrzeć:

• w formie dokumentowej: forma dowolna, z której wynika kim są strony i czego dotyczy dokument np. wysyłka umowy e-mailem - zaleca się aby druga strona odpowiedziała na e-maila, że wyraża zgodę na zawarcie otrzymanej umowy (żadne inne podpisy nie są więc wymagane, wystarczy wysyłka i potwierdzenie drugiej strony);
• w formie pisemnej: wystarczy złożenie odręcznych podpisów stron na 2 egzemplarzach wydrukowanej umowy;
• w formie elektronicznej: każda ze stron umowy powinna złożyć na niej swój kwalifikowany podpis elektroniczny;
• w formie pisemnej z datą pewną: strony składają swoje podpisy w obecność urzędnika lub notariusza, który potwierdza swoim podpisem, że umowa została zawarta w dniu, w którym strony przybyły do urzędu;
• w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym: strony składają swoje podpisy w obecności urzędnika lub notariusza, który potwierdza swoim podpisem, że złożyli oni podpisy w jego obecności;
• w formie aktu notarialnego: notariusz sporządzi akt notarialny zawierający treść umowy w obecności obu stron.

Mimo braku obowiązkowej formy, zaleca się sporządzić umowę zlecenie w formie pisemnej, w 2 egzemplarzach, które każda strona powinna odręcznie podpisać. Strony uzyskają po 1 egzemplarzu podpisanej umowy, który należy zachować w dokumentacji. Zawarcie umowy w formie pisemnej ma walor dowodowy i lepiej chroni interesy stron.

Czego nie należy robić w razie sporządzenia umowy zlecenie?

Zabronione jest zawieranie umowy zlecenie w zastępstwie umowy o pracę. Niestety, wbrew zakazowi, dochodzi czasem do sytuacji, gdy umowa zlecenie jest nadużywana i wykorzystywana w zastępstwie umowy o pracę, gdyż warunki zatrudnienia w ramach umowy zlecenie są korzystniejsze (tańsze) dla pracodawcy. Takie sytuacje stanowią obchodzenie prawa - działają na szkodę zleceniobiorcy (pracownika). W ramach umowy zlecenie inne są wymiary obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe) i zdrowotne, inne zasady wynagrodzenia urlopów, inne zasady wymiaru czasu pracy, w tym nadgodzin itd.

W sytuacji obejścia prawa czyli zawarcia umowy zlecenie, gdy stosunek ten odpowiada wszystkim cechom umowy o pracę (tj.: podporządkowanie pracownika poleceniom i instrukcjom pracodawcy, wykonywanie pracy w miejscu i w czasie wskazanym przez pracodawcę, pod nadzorem pracodawcy) - umowa zlecenie może zostać przekwalifikowana przez sąd w umowę o pracę z inicjatywy pracownika albo z inicjatywy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Istnieje bowiem domniemanie stosunku pracy.

Konsekwencje przekwalifikowania umowy zlecenie w umowę o pracę są kosztowne dla przedsiębiorcy i skutkują karami pieniężnymi oraz koniecznością zapłaty zaległych płatności pracownikowi (np. ekwiwalentu za urlopy wypoczynkowe, dodatku do wynagrodzenia za wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych lub godzinach nocnych) oraz Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (np. konieczność opłacenia wszystkich nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne za okres ostatnich 5 lat dla wszystkich pracowników, będących w podobnej sytuacji) - może to się równać upadłości przedsiębiorcy. Więcej na temat porównania umowy o pracę i umów cywilnoprawnych zostało zawartych w przewodniku prawnym.

Czy konieczne jest sporządzenie umowy zlecenie przez notariusza?

Nie. Nie ma obowiązku sporządzenia umowy zlecenie w konkretnej formie. Oznacza to, że forma aktu notarialnego nie jest wymagana dla ważności umowy zlecenie.

Jakie koszty wiążą się z finalizacją umowy zlecenie?

Brak kosztów finalizacji umowy zlecenie. Nie wymaga się formy notarialnej - brak kosztów taksy notarialnej. Brak również opłat rejestracyjnych.

Jak można rozwiązać umowę zlecenie?

Umowa zlecenie może zostać rozwiązana:

• za wypowiedzeniem: w każdym czasie i z jakichkolwiek przyczyn, po upływie okresów wypowiedzenia, chyba że treść umowy zlecenie przewiduje w tym względzie ograniczenia. Okres wypowiedzenia to czas, który musi upłynąć od dnia zakomunikowania chęci rozwiązania umowy (wręczenia wypowiedzenia), do dnia, w którym umowa ulega rozwiązaniu. Długość okresów wypowiedzenia powinna wynikać z treści umowy zlecenie;
• na mocy porozumienia stron, czyli w ramach konsensusu;
• na drodze sądowej.

Gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, wypowiadający zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę. Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia umowy zlecenie.

Co powinna zawierać umowa zlecenie?

Umowa zlecenie zawiera:

• oznaczenie stron umowy (zleceniodawcy i zleceniobiorcy);
• zakres zlecenia do wykonania;
• ramy czasowe wykonywania zlecenia;
• warunki płatności za wykonanie zlecenia;
• klauzule ochronne dla obu stron;
• mechanizmy rozstrzygania sporów;
• podpisy stron.

Ponadto umowa zlecenie może zawierać następujące nieobowiązkowe klauzule:

• klauzulę dotyczącą odpowiedzialności odszkodowawczej za zwłokę, w wykonaniu czynności;
• klauzulę dotyczącą odsetek umownych za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia;
• możliwość wypłaty zaliczki na poczet zlecenia;
• możliwość wykonania zlecenia przez inną osobę (zastępca);
• klauzulę o zakazie konkurencji (czyli zakaz wykonywania przez zleceniobiorcę podobnych zleceń wobec innych, konkurencyjnych firm wobec zleceniodawcy);
• klauzulę o obowiązku zachowania poufności (czyli nakaz zachowania przez zleceniobiorcę w tajemnicy informacji, jakie uzyskał w ramach wykonywania zlecenia);
• klauzulę o możliwości wypowiedzenia umowy;
• klauzulę o zapisie na sąd polubowny (czyli nakaz próby rozwiązania powstałych między stronami sporów w pierwszej kolejności w trybie polubownego załatwienia sprawy, przed właściwym sądem polubownym, a dopiero w razie niepowodzenia tej polubownej próby, strony będą mogły zwrócić się do sądu).

Jakie przepisy mają zastosowanie do umowy zlecenie?

Umowa zlecenie jest uregulowana przepisami art. 734 do art. 751 Kodeksu Cywilnego.

Minimalna stawka godzinowa jest uregulowana w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r.

Jak edytować wzór?

Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.

Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.