Poprzedni tydzień
Odpowiedz na kilka pytań, a standardowy dokument utworzy się w tym czasie w sposób automatyczny.
Dokument jest gotowy! Otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Masz możliwość jego edycji.
Poprzedni tydzień
Word i PDF
3-4 strony
Wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego to dokument, w ramach którego pracownica wyraża prośbę o przyznanie jej przez pracodawcę urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego. W wyniku złożonego wniosku pracodawca przyznaje pracownicy do 20 tygodni urlopu macierzyńskiego (w razie ciąży pojedynczej), w tym od 2 do 6 tygodni przed porodem oraz do 32 tygodni urlopu rodzicielskiego (w razie ciąży pojedynczej) w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem oraz regeneracji sił po porodzie przez matkę. Podczas obydwu urlopów pracownica otrzymuje zasiłek macierzyński.
W razie chęci złożenia wniosku o przyznanie jedynie urlopu macierzyńskiego po porodzie, należy złożyć wniosek o udzielenie urlopu po porodzie.
Jeśli wniosek dotyczy ojca dziecka, można skorzystać z wniosku o urlop ojcowski.
Pracownica, która urodziła dziecko, może wnieść prośbę do pracodawcy o przyznanie:
Ojciec dziecka może skorzystać z przyznania urlopu okolicznościowego (2 dni), urlopu tacierzyńskiego (2 tygodnie), urlopu rodzicielskiego (do 32 tygodni, gdy ciąża pojedyncza, do 34 tygodni gdy ciąża mnoga, w tym 9 tygodni jedynie dla ojca). Porównanie powyższych wniosków można znaleźć w przewodniku prawnym pod tytułem: "Pigułka wiedzy na temat urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, wychowawczego i ojcowskiego".
Tak. Wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego składa się pracodawcy w postaci papierowej albo elektronicznej. Oznacza to, że ustne poinformowanie pracodawcy o chęci skorzystania z tych urlopów nie jest wystarczające.
Urlop macierzyński to okres trwający kilka miesięcy, podczas którego pracownik zaprzestaje wykonywanie pracy w celu przygotowania się na przyjście na świat własnego dziecka (urlop przed porodem), sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w pierwszych miesiącach jego życia oraz regeneracji sił matki dziecka po porodzie (połóg).
Przed datą przewidywanego porodu urlop macierzyński można rozpocząć co najmniej 2 tygodnie i nie wcześniej, niż 6 tygodni przed wyznaczoną przez lekarza datą porodu.
Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem, aż do jego wyczerpania, przewidzianego w zależności od liczby urodzonych dzieci przy jednym porodzie, tj.:
Urlop macierzyński, niewykorzystany przez matkę dziecka musi wykorzystać ojciec dziecka.
Urlop rodzicielski przysługuje po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Jest on fakultatywnym uprawnieniem pracowniczym, przyznawanym w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Jego długość zależy od tego, czy ciąża była pojedyncza czy mnoga, mianowicie:
9 tygodni urlopu rodzicielskiego jest zarezerwowane do wyłącznej dyspozycji każdego z rodziców, co oznacza, że w sumie rodzice dziecka mogą wykorzystać 41 tygodnie urlopu rodzicielskiego (43 tygodnie w razie ciąży mnogiej) na sprawowanie osobistej opieki nad swoim dzieckiem. Pracownik może wnosić we wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego jednorazowo albo w częściach, wykorzystanych przez siebie lub podzielonych pomiędzy siebie i ojca dziecka/dzieci. Urlop rodzicielski może być rozdzielony na 5 części. Można go wykorzystać do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.
Tak. Pracownik może postanowić o wykonywaniu pracy podczas przebywania na urlopie rodzicielskim, jednakże nie więcej, niż na pół etatu (najwyżej 20 godzin tygodniowo) - wówczas urlop rodzicielski ulegnie wydłużeniu, proporcjonalnie, w odniesieniu do tej części urlopu, kiedy pracownik łączył wykonywanie pracy w trakcie przebywania na urlopie rodzicielskim. Wydłużenie wylicza się mnożąc ilość tygodni łączonego urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy oraz wymiaru czasu wykonywanej pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego, jednakże nie więcej niż:
Podczas gdy w ramach regularnego urlopu rodzicielskiego pracownik zdecydował się pracować np. na pół etatu, w okresie wydłużenia urlopu rodzicielskiego, może on zdecydować: czy będzie wykonywać pracę łączoną z opieką nad dzieckiem, czy woli skupić się jedynie na opiece nad dzieckiem.
Przykład: matka dziecka przebywa do końca maja 2025 r. na urlopie macierzyńskim. Chciałaby następnie kontynuować nieobecność w pracy, związaną z opieką nad jej noworodkiem, podczas urlopu rodzicielskiego, który rozpocznie 1 czerwca 2025 r. Ponieważ jej nieobecność jest sporym utrudnieniem dla firmy, decyduje się na łączenie przebywania na urlopie rodzicielskim z wykonywaniem pracy od 1 czerwca 2025 r., przez 32 tygodnie. Jednocześnie wydłuża jej to urlop rodzicielski o kolejne 32 tygodnie. Po zakończeniu regularnego urlopu rodzicielskiego (w ramach wydłużenia urlopu rodzicielskiego), postanawia skupić się jedynie na opiece nad dzieckiem, licząc, że do tego czasu jej pracodawca znajdzie zastępstwo na 32 nadchodzące tygodnie jej nieobecności w pracy.
Nie. Matka dziecka nie może wykorzystać 9 tygodni wyłącznego urlopu rodzicielskiego ojca dziecka, nawet jeśli ojciec dziecka nie żyje, jest nieznany, ojcostwo nie zostało ustalone albo nie ma władzy rodzicielskiej. Każdemu z pracowników - rodziców przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, którego to prawa nie można pod żadnym pozorem przenieść na drugiego z rodziców.
Mimo że takie rozwiązanie nie wydaje się słuszne, gdyż przemawia przeciwko dobru dziecka, jedyną możliwością pozostaje postulowanie do ustawodawcy o dokonanie nowelizacji tych przepisów, która zapewniłaby możliwość wykorzystania przez matkę dziecka urlopu rodzicielskiego, przysługującego ojcu dziecka, jeśli nie może on z obiektywnych przyczyn z niego skorzystać.
Zasiłek macierzyński jest świadczeniem pieniężnym z chorobowego ubezpieczenia społecznego, przysługującym w trakcie odbywania urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego. Zasiłek pomniejsza się o składki na ubezpieczenia społeczne.
I. Za okres urlopu macierzyńskiego pracownik otrzymuje zasiłek macierzyński, w wysokości:
II. Za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje pracownikowi zasiłek macierzyński w wysokości:
Wniosek matki o urlop macierzyński i rodzicielski może sporządzić ciężarna pracownica w celu skorzystania z:
Wniosku matki o urlop macierzyński i rodzicielski nie może sporządzić:
Złożenie wniosku najpóźniej 21 dni po porodzie pozwala pracownicy dokonać wyboru, czy chciałaby pobierać zasiłek macierzyński w wysokości 81,5% wynagrodzenia przez cały okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, czy też w wysokości 100% wynagrodzenia w ramach urlopu macierzyńskiego, a następnie 70% wynagrodzenia w ramach urlopu rodzicielskiego.
Złożenie wniosku po tym terminie oznacza, że pracownicy będzie przysługiwał zasiłek w wysokości 100% wynagrodzenia w ramach urlopu macierzyńskiego oraz 70% wynagrodzenia w ramach urlopu rodzicielskiego.
Wniosek należy podpisać odręcznie albo elektronicznie, a następnie należy go przekazać pracodawcy osobiście albo wysłać pocztą. Zaleca się zachować kopię wniosku we własnej dokumentacji.
Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie medyczne o prognozowanej dacie porodu, oświadczenie ojca dziecka o zamiarze (lub jego braku) korzystania z urlopu rodzicielskiego, a jeśli ojciec dziecka nie żyje lub został pozbawiony władzy rodzicielskiego bądź gdy jego władza rodzicielska została ograniczona lub zawieszona, należy załączyć odpowiednie dowody.
Pracownik będzie otrzymywał zasiłek macierzyński w ramach przebywania na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim.
Po odbyciu urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego pracownica może wnioskować o udzielenie urlopu wychowawczego.
Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub wychowawczego, pracodawca dopuszcza pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeżeli nie jest to możliwe, dopuszcza pracownika na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem.
Do wniosku matki o urlop macierzyński i rodzicielski należy dołączyć zaświadczenie medyczne o prognozowanej dacie porodu. Jeśli następujące dokumenty zostały wydane, do wniosku dołącza się również:
Nie. Wniosek matki o urlop macierzyński i rodzicielski sporządza się w postaci pisemnej albo elektronicznej. Oznacza to, że forma notarialna nie jest wymagana dla ważności tego wniosku.
Finalizacja wniosku matki o urlop macierzyński i rodzicielski nie pociąga za sobą żadnych dodatkowych kosztów dla pracownika. Nie wymaga się formy notarialnej - brak kosztów taksy notarialnej. Nie wymaga się również rejestracji wniosku matki o urlop macierzyński i rodzicielski - wobec tego brak opłat rejestracyjnych.
Wniosek matki o urlop macierzyński i rodzicielski powinien zawierać:
Urlop macierzyński jest uregulowany w art. 180 i nast. Kodeksu Pracy.
Regulacje dotyczące zasad złożenia wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego są uregulowane w art. 1821d Kodeksu Pracy.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego wynika z art. 31 ust. 1 i nast. ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Wymagania dotyczące wniosku oraz załączników są zawarte w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2025 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków.
Możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze wynika z art. 1821e Kodeksu Pracy.
Treść wniosku o możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy została przewidziana w § 15 rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników, związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków.
Nowelizacja dotycząca przyznania każdemu z rodziców 9 tygodni wyłącznego urlopu rodzicielskiego jest następstwem wdrożenia do polskiego prawa przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę Rady 2010/18/UE. Polski prawodawca nie implementował poprawnie zapisów tej dyrektywy, zapominając o treści art. 5 dyrektywy, który stanowi, że państwa mają obowiązek zapewnić, żeby "każdy pracownik miał indywidualne prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze czterech miesięcy", poprzestając jedynie na implementacji zapisu dotyczącego wyłącznego urlopu: "aby dwa miesiące urlopu rodzicielskiego nie podlegały przeniesieniu".
Można powtórzyć za prof. Sobczykiem, że: "na gruncie polskiego ustawodawstwa wymóg zastrzeżenia indywidualnego prawa do urlopu rodzicielskiego w wymiarze czterech miesięcy dla każdego z rodziców nie znalazł swojego odbicia, a rodzimy ustawodawca poprzestał jedynie na zastrzeżeniu dwóch miesięcy (9 tygodni) urlopu, które nie podlegają przenoszeniu. Wydaje się jednak, że zgodne z celem dyrektywy byłoby zastrzeżenie czterech miesięcy urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców oraz ustalenie przesłanek przenoszenia ich na drugiego z rodziców, z zastrzeżeniem, że dwa miesiące (9 tygodni) nie podlegają przeniesieniu nawet przy spełnieniu tych przesłanek. Dopiero takie rozwiązanie zapewniałoby niemalże równy podział wymiaru urlopu rodzicielskiego przysługującego obojgu rodzicom, a co za tym idzie, także postulowane zrównanie obowiązków opiekuńczych i zmniejszanie różnic w sferze zawodowej w przypadku łączenia pracy zawodowej i opieki nad dzieckiem. Wdrożenie unijnej dyrektywy w tym zakresie należy więc ocenić negatywnie" (por. A. Sobczyk, Opinia, s. 30).
Nie jest też możliwe wykorzystanie pełnych 41 tygodni urlopu rodzicielskiego przez matkę dziecka, jeśli ojciec nie żyje, nie zostało stwierdzone ojcostwo albo nie ma władzy rodzicielskiej. Kolejny raz można zacytować słowa prof. Sobczyka: "w przypadku owych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego ustawodawca nie przewidział mechanizmu podobnego do tego przewidzianego w art. 186 § 9 KP, zgodnie z którym jeden rodzic może wykorzystać całą pulę urlopu wychowawczego jeżeli drugi z rodziców nie żyje, nie przysługuje mu władza rodzicielska albo został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub taka władza uległa ograniczeniu, lub zawieszeniu. W przypadku urlopu rodzicielskiego, gdy drugi z rodziców np. nie żyje, zastrzeżone dla niego 9 tygodni urlopu rodzicielskiego po prostu przepada. Nie wydaje się jednak, aby takie rozwiązanie było słuszne. Zdaje się bowiem, że ustawodawca zapomniał, kto jest prawdziwym beneficjentem urlopu rodzicielskiego. [...] Realnym beneficjentem urlopu rodzicielskiego i powodem ustanowienia tej instytucji jest dziecko, które w tym czasie ma zapewnioną opiekę, a także buduje więzi i relacje z rodzicami, co z założenia korzystnie wpływa na całe jego dalsze życie. Niesprawiedliwym i nieuzasadnionym byłoby więc pozbawianie dziecka 9 tygodni sprawowania takiej opieki przez rodzica w sytuacji obiektywnej niemożliwości wypełniania obowiązków opiekuńczych przez drugiego z rodziców. Wobec tego należy postulować wprowadzenie regulacji analogicznej do tej z art. 186 § 9 KP w stosunku do urlopu rodzicielskiego" (por. A. Sobczyk, Opinia, s. 31).
Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.
Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.
Przewodnik, który może Ci pomóc: Pigułka wiedzy na temat urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, wychowawczego i ojcowskiego
Kraj: Polska