Wniosek o urlop ojcowski i tacierzyński

Co to jest wniosek o urlop ojcowski i tacierzyński?

Wniosek o urlop ojcowski to dokument, w ramach którego ojciec nowonarodzonego dziecka zwraca się z prośbą do swojego pracodawcy o udzielenie mu urlopu okolicznościowego z okazji przyjścia na świat jego dziecka (2 dni), urlopu ojcowskiego (2 tygodnie) oraz urlopu rodzicielskiego (co najmniej 9 tygodni). Ewentualnie prosi również o skorzystanie z niewykorzystanej przez matkę dziecka części urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego.

W wyniku złożonego wniosku pracodawca przyznaje pracownikowi czas wolny od pracy w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, w sumie 11 tygodni i 2 dni urlopu, za które pracownik otrzyma ekwiwalent za urlop (2 dni), 100% wynagrodzenia (za 2 tygodnie) oraz 70% (za 9 tygodni) zasiłku macierzyńskiego.

Jakie istnieją wnioski związane z opieką nad dzieckiem?

Rodzice, którzy powitali na świecie swoje dziecko, mogą wnieść prośbę do pracodawcy o przyznanie:

• urlopu macierzyńskiego: jest obowiązkowym uprawnieniem pracowniczym - poza zapewnieniem osobistej opieki nad dzieckiem, służy do regeneracji sił pracownicy po porodzie (połóg), podczas którego pracodawca wypłaca zasiłek macierzyński. Urlop macierzyński przysługuje przed porodem i po porodzie, w całkowitym wymiarze 20 tygodni (urodzenie 1 dziecka), 31 tygodni (urodzenie bliźniaków), 33 tygodni (urodzenie trojaczków), 35 tygodni (urodzenie czworaczków), 37 tygodni (urodzenie pięcioraczków lub więcej). Można również złożyć wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego jedynie po porodzie. Niewykorzystany przez matkę urlop macierzyński musi wykorzystać ojciec dziecka;
• urlopu rodzicielskiego: jest fakultatywnym uprawnieniem pracowniczym, mającym na celu osobiste sprawowanie opieki nad kilkumiesięcznym dzieckiem, podczas którego pracodawca wypłaca zasiłek macierzyński. Przysługuje po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Rodzic może wykorzystać do 32 tygodni (ciąża pojedyncza) albo 34 tygodni (ciąża mnoga) - 9 tygodni jest zarezerwowane do wyłącznej dyspozycji każdego z rodziców: matkę i ojca, co oznacza, że w sumie oboje rodzice mogą wykorzystać do 41 tygodni urlopu rodzicielskiego (ciąża pojedyncza) albo do 43 tygodni urlopu rodzicielskiego (ciąża mnoga). Urlop rodzicielski można przyznać w 5 częściach, do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończyło 6 lat;
• urlopu wychowawczego: jest fakultatywnym uprawnieniem pracowniczym, mającym na celu osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem, bez prawa do zasiłku macierzyńskiego (jedynie pomoc socjalna w razie niskiego dochodu w rodzinie). Przysługuje po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, w wymiarze do 36 miesięcy, bez względu na liczbę urodzonych dzieci. Nie może trwać dłużej, niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończyło 6 lat;
• urlopu ojcowskiego i tacierzyńskiego (niniejszy wniosek): jest fakultatywnym uprawnieniem pracowniczym, mającym na celu osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem przez ojca, podczas którego pracodawca wypłaca zasiłek macierzyński. Przysługuje ojcu dziecka, niezależnie od wykorzystania urlopu macierzyńskiego, w wymiarze: urlop okolicznościowy z okazji przyjścia na świat jego dziecka (2 dni), urlop ojcowski (2 tygodnie), urlop rodzicielski (do 41 tygodni, gdy ciąża pojedyncza, do 43 tygodni gdy ciąża mnoga, z czego 9 tygodni jedynie dla ojca, reszta do podziału z matką dziecka).
  
  

Porównanie powyższych wniosków można znaleźć w przewodniku prawnym pod tytułem: "Pigułka wiedzy na temat urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, wychowawczego i ojcowskiego".

Czy spisanie wniosku ojca o urlop ojcowski i tacierzyński jest obowiązkowe?

Tak. Wniosek ojca o urlop ojcowski i tacierzyński należy sporządzić w postaci papierowej albo elektronicznej. Oznacza to, że ustne poinformowanie pracodawcy o chęci skorzystania z tych urlopów nie jest wystarczające.

Ile wynosi urlop okolicznościowy?

Urlop okolicznościowy z powodu przyjścia na świat własnego dziecka to uprawnienie pracownika do dni wolnych w celu załatwienia przez pracownika formalności, związanych z przyjściem na świat dziecka np. rejestracją urodzenia dziecka w urzędzie. Przysługuje w wymiarze 2 dni. Urlop okolicznościowy powinien być wykorzystany w czasie zbliżonym do dnia narodzin dziecka.

Pracownik przebywający na urlopie okolicznościowym otrzymuje wynagrodzenie, obliczone tak samo, jak ekwiwalent pieniężny za urlop.

Ile wynosi urlop ojcowski?

Urlop ojcowski to fakultatywne uprawnienie pracownika, przyznawane w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Przysługuje w wymiarze 2 tygodni (14 dni kalendarzowych). Można go wykorzystać w dowolnym czasie, do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia.

Pracownik przebywający na urlopie ojcowskim otrzymuje zasiłek macierzyński w wysokości 100% swojego wynagrodzenia (pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne).

Ile wynosi urlop rodzicielski?

Urlop rodzicielski przysługuje po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Jest on fakultatywnym uprawnieniem pracowniczym, przyznawanym w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Jego długość zależy od tego, czy ciąża była pojedyncza czy mnoga, mianowicie:

• 41 tygodni, gdy kobieta urodzi 1 dziecko w ramach jednego porodu;
• 43 tygodni, gdy kobieta urodzi bliźniaki, trojaczki, czworaczki, pięcioraczki czy większą ilość dzieci w ramach jednego porodu.

Każdy z rodziców posiada 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, których nie można się zrzec, ani przekazać matce dziecka. Pracownik może wnosić we wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego jednorazowo albo w częściach, wykorzystanych przez siebie lub podzielonych pomiędzy siebie i drugiego rodzica dziecka/dzieci. Urlop rodzicielski może być rozdzielony na 5 części. Można go wykorzystać do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Pracownik przebywający na urlopie rodzicielskim otrzymuje zasiłek macierzyński w wysokości 70% swojego wynagrodzenia (pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne).

Ile wynosi urlop macierzyński, niewykorzystany przez matkę dziecka?

Pracownik może również ubiegać się o skorzystanie z niewykorzystanej przez matkę dziecka części urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego. Zasadą jest, że matka dziecka musi wykorzystać co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie.

W czasie przebywania przez ojca na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim, uzyskuje on zasiłek macierzyński w wysokości procentowej, odpowiadającej zasiłkowi, jaki otrzymywałaby matka dziecka (tj. 100% lub 81,5%), obliczonego od wynagrodzenia pracownika - ojca, a następnie pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne.

Czy można pracować podczas sprawowania opieki nad dzieckiem?

Tak, można wykonywać pracę ale dopiero podczas urlopu rodzicielskiego. W ramach urlopu okolicznościowego oraz urlopu ojcowskiego nie jest możliwe jednoczesne wykonywanie pracy ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem.

Dopiero w ramach urlopu rodzicielskiego pracownik może postanowić o wykonywaniu pracy w trakcie przebywania na urlopie rodzicielskim, jednakże nie więcej, niż na pół etatu (najwyżej 20 godzin tygodniowo) - wówczas urlop rodzicielski ulegnie wydłużeniu. Wykonywanie pracy jedynie przez część urlopu rodzicielskiego wydłuża wymiar tego urlopu proporcjonalnie, w odniesieniu do tej części urlopu. Wydłużenie wylicza się mnożąc ilość tygodni łączonego urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy oraz wymiaru czasu wykonywanej pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego, jednakże nie więcej niż 64 tygodnie (ciąża pojedyncza) albo 68 tygodni (ciąża mnoga). Podczas gdy w ramach regularnego urlopu rodzicielskiego pracownik zdecydował się pracować np. na pół etatu, w okresie wydłużenia urlopu rodzicielskiego, może on zdecydować: czy będzie kontynuować wykonywanie pracy łączonej z opieką nad dzieckiem, czy też woli skupić się jedynie na opiece nad dzieckiem.

Przykład: Po wykorzystaniu przez matkę dziecka urlopu macierzyńskiego, jego ojciec postanowił przejąć opiekę nad dzieckiem podczas urlopu rodzicielskiego, który rozpocznie 1 czerwca 2025 r. Chciałby jednakże jednocześnie wykonywać pracę dla pracodawcy. Wobec tego, składa niniejszy wniosek o łączenie przebywania na urlopie rodzicielskim z wykonywaniem pracy od 1 czerwca 2025 r. przez 32 tygodnie. Jednocześnie wydłuża to urlop rodzicielski o połowę. Postanawia więc kolejne 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego skupić się jedynie na opiece nad dzieckiem.

Kto może posłużyć się niniejszym wnioskiem?

Wniosek ojca o urlop ojcowski i tacierzyński może złożyć pracownik (mężczyzna), któremu urodziło się dziecko.

Kto nie może posłużyć się niniejszym wnioskiem?

Wniosku ojca o urlop ojcowski i tacierzyński nie może złożyć:

• pracownik, który nie jest ojcem dziecka;
• matka dziecka (przysłuje jej wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski);
• podmiot zorganizowany (przedsiębiorca indywidualny, spółka, stowarzyszenie, fundacja, instytucja publiczna itd.).

W jakim terminie należy złożyć niniejszy wniosek?

Wniosek ojca o urlop ojcowski i tacierzyński może złożyć pracownik, któremu urodziło się dziecko:

• w czasie zbliżonym do dnia narodzin dziecka (urlop okolicznościowy);
• do 12 miesięcy od porodu (urlop ojcowski);
• do końca roku, w którym dziecko skończy 6 lat (urlop rodzicielski).

Pracodawca powinien otrzymać wniosek najpóźniej 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu ojcowskiego.

Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Nieuwzględnienie wniosku pracownika zagrożone jest karą grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł z tytułu wykroczenia przeciwko prawom pracownika.

Co należy zrobić po sporządzeniu niniejszego wniosku?

Wniosek ojca o urlop ojcowski i tacierzyński należy podpisać odręcznie albo elektronicznie, a następnie przekazać pracodawcy osobiście albo wysłać pocztą. Pracownik powinien złożyć wniosek najpóźniej 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu ojcowskiego. Zaleca się zachować kopię wniosku we własnej dokumentacji pracowniczej.

Do wniosku należy dołączyć odpis aktu urodzenia dziecka, a jeśli matka dziecka nie żyje lub została pozbawiona władzy rodzicielskiego bądź gdy jej władza rodzicielska została ograniczona lub zawieszona, należy załączyć odpowiednie dowody.

Po odbyciu urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego pracownik może wnioskować o udzielenie urlopu wychowawczego.

Po zakończeniu urlopu ojcowskiego, rodzicielskiego oraz wychowawczego, pracodawca dopuszcza pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeżeli nie jest to możliwe, dopuszcza pracownika na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku, odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku, zajmowanym przed tym urlopem.

Co należy dołączyć do niniejszego wniosku?

Do wniosku ojca o urlop ojcowski i tacierzyński należy dołączyć odpis aktu urodzenia dziecka.

Jeśli następujące dokumenty zostały wydane, do wniosku dołącza się również:

• (ewentualnie) skrócony odpis aktu zgonu matki dziecka, jeśli nie żyje;
• (ewentualnie) kopia prawomocnego orzeczenia sądu o ubezwłasnowolnieniu matki dziecka albo dokument potwierdzający niepełnoletność matki dziecka;
• (ewentualnie) kopia prawomocnego orzeczenia sądu o pozbawieniu matki dziecka władzy rodzicielskiej albo o jej ograniczeniu lub zawieszeniu.

Czy konieczne jest notarialne poświadczenie niniejszego wniosku?

Nie. Wniosek ojca o urlop ojcowski i tacierzyński sporządza się w postaci pisemnej albo elektronicznej. Oznacza to, że forma notarialna nie jest wymagana dla ważności tego wniosku.

Jakie koszty wiążą się z finalizacją niniejszego wniosku?

Finalizacja wniosku ojca o urlop ojcowski i tacierzyński nie pociąga za sobą żadnych dodatkowych kosztów dla pracownika. Nie wymaga się formy notarialnej - brak kosztów taksy notarialnej. Nie wymaga się również rejestracji wniosku ojca o urlop ojcowski i tacierzyński - wobec tego brak opłat rejestracyjnych.

Co powinien zawierać wniosek ojca o urlop ojcowski i tacierzyński?

Wniosek powinien zawierać:

• imię, nazwisko, adres zamieszkania pracownika;
• nazwę i adres siedziby pracodawcy;
• datę urodzenia oraz imię i nazwisko dziecka;
• datę rozpoczęcia i długość przebywania na urlopach przeznaczonych dla ojca dziecka;
• (ewentualnie) daty rozpoczęcia wykonywania pracy w ramach urlopu rodzicielskiego;
• podpis.

Jakie przepisy mają zastosowanie do wniosku ojca o urlop ojcowski i tacierzyński?

Urlop ojcowski jest uregulowany w art. 182³ i nast. Kodeksu Pracy.

Konieczność złożenia wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego wynika z art. 182³ par. 2 Kodeksu Pracy.

Urlop okolicznościowy przysługuje na mocy par. 15 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego, który jest wypłacany w trakcie urlopu ojcowskiego, urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego wynika z art. 31 ust. 1 i nast. ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Treść wniosku reguluje rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2025 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków.

Sankcja za nieuwzględnienie wniosku pracownika wynika z art. 281 par. 1 pkt 5 Kodeksu Pracy.

Możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze wynika z art. 182^1e Kodeksu Pracy.

Treść wniosku o możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy została przewidziana w § 15 rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników, związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków.

Nowelizacja dotycząca przyznania każdemu z rodziców 9 tygodni wyłącznego urlopu rodzicielskiego jest następstwem wdrożenia do polskiego prawa przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę Rady 2010/18/UE. Polski prawodawca nie implementował poprawnie zapisów tej dyrektywy, zapominając o treści art. 5 dyrektywy, który stanowi, że państwa mają obowiązek zapewnić, żeby "każdy pracownik miał indywidualne prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze czterech miesięcy", poprzestając jedynie na implementacji zapisu dotyczącego wyłącznego urlopu: "aby dwa miesiące urlopu rodzicielskiego nie podlegały przeniesieniu".

Można powtórzyć za prof. Sobczykiem, że: "na gruncie polskiego ustawodawstwa wymóg zastrzeżenia indywidualnego prawa do urlopu rodzicielskiego w wymiarze czterech miesięcy dla każdego z rodziców nie znalazł swojego odbicia, a rodzimy ustawodawca poprzestał jedynie na zastrzeżeniu dwóch miesięcy (9 tygodni) urlopu, które nie podlegają przenoszeniu. Wydaje się jednak, że zgodne z celem dyrektywy byłoby zastrzeżenie czterech miesięcy urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców oraz ustalenie przesłanek przenoszenia ich na drugiego z rodziców, z zastrzeżeniem, że dwa miesiące (9 tygodni) nie podlegają przeniesieniu nawet przy spełnieniu tych przesłanek. Dopiero takie rozwiązanie zapewniałoby niemalże równy podział wymiaru urlopu rodzicielskiego przysługującego obojgu rodzicom, a co za tym idzie, także postulowane zrównanie obowiązków opiekuńczych i zmniejszanie różnic w sferze zawodowej w przypadku łączenia pracy zawodowej i opieki nad dzieckiem. Wdrożenie unijnej dyrektywy w tym zakresie należy więc ocenić negatywnie" (por. A. Sobczyk, Opinia, s. 30).

Nie jest też możliwe wykorzystanie pełnych 41 tygodni urlopu rodzicielskiego przez ojca dziecka, jeśli matka nie żyje albo nie ma władzy rodzicielskiej. Kolejny raz można zacytować słowa prof. Sobczyka: "w przypadku owych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego ustawodawca nie przewidział mechanizmu podobnego do tego przewidzianego w art. 186 § 9 KP, zgodnie z którym jeden rodzic może wykorzystać całą pulę urlopu wychowawczego jeżeli drugi z rodziców nie żyje, nie przysługuje mu władza rodzicielska albo został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub taka władza uległa ograniczeniu, lub zawieszeniu. W przypadku urlopu rodzicielskiego, gdy drugi z rodziców np. nie żyje, zastrzeżone dla niego 9 tygodni urlopu rodzicielskiego po prostu przepada. Nie wydaje się jednak, aby takie rozwiązanie było słuszne. Zdaje się bowiem, że ustawodawca zapomniał, kto jest prawdziwym beneficjentem urlopu rodzicielskiego. [...] Realnym beneficjentem urlopu rodzicielskiego i powodem ustanowienia tej instytucji jest dziecko, które w tym czasie ma zapewnioną opiekę, a także buduje więzi i relacje z rodzicami, co z założenia korzystnie wpływa na całe jego dalsze życie. Niesprawiedliwym i nieuzasadnionym byłoby więc pozbawianie dziecka 9 tygodni sprawowania takiej opieki przez rodzica w sytuacji obiektywnej niemożliwości wypełniania obowiązków opiekuńczych przez drugiego z rodziców. Wobec tego należy postulować wprowadzenie regulacji analogicznej do tej z art. 186 § 9 KP w stosunku do urlopu rodzicielskiego" (por. A. Sobczyk, Opinia, s. 31).

Jak edytować wzór?

Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.

Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.