Wniosek ojca o urlop rodzicielski

Co to jest wniosek ojca o urlop rodzicielski?

Wniosek ojca o urlop rodzicielski to dokument, w ramach którego pracownik wyraża prośbę o przyznanie mu przez pracodawcę urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. W wyniku złożonego wniosku pracodawca przyznaje pracownikowi do 32 tygodni przerwy w wykonywaniu pracy (34 tygodnie w razie ciąży mnogiej), otrzymując w tym okresie zasiłek macierzyński. Każdemu z rodziców przysługuje 9 tygodni, których nie można się zrzec, ani przekazać drugiemu rodzicowi. Oznacza to, że rodzice dysponują razem w sumie 41 tygodniami (43 tygodniami w razie ciąży mnogiej).

Urlop rodzicielski przysługuje po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Niewykorzystany przez matkę urlop macierzyński, po wykorzystaniu przez nią co najmniej 14 tygodni po porodzie, musi zostać wykorzystany przez ojca dziecka.

Urlop rodzicielski można wykorzystać jednorazowo albo nie więcej, niż w 5 częściach, do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. Ojcu dziecka przysługuje również tzw. urlop tacierzyński, w tym urlop okolicznościowy z okazji urodzenia się dziecka oraz 2 tygodnie urlopu ojcowskiego.

Jakie istnieją wnioski ojca związane z opieką nad dzieckiem?

Ojcu dziecka przysługuje możliwość skorzystania z:

• urlopu macierzyńskiego, niewykorzystanego przez matkę: jest to obowiązkowe uprawnienie pracownicze - poza zapewnieniem osobistej opieki nad dzieckiem, służy do regeneracji sił pracownicy po porodzie (połóg). Matka dziecka musi wykorzystać co najmniej 14 tygodni tego urlopu po porodzie - resztę może przejąć ojciec dziecka. Wypłacany jest zasiłek macierzyński, w wymiarze 100% albo 81,5% wynagrodzenia. Urlop macierzyński przysługuje przed porodem i po porodzie, w całkowitym wymiarze 20 tygodni (urodzenie 1 dziecka), 31 tygodni (urodzenie bliźniaków), 33 tygodni (urodzenie trojaczków), 35 tygodni (urodzenie czworaczków), 37 tygodni (urodzenie pięcioraczków lub więcej).
• urlopu ojcowskiego i tacierzyńskiego: jest to fakultatywne uprawnienie pracownicze, mające na celu osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem przez ojca. Przysługuje ojcu dziecka, niezależnie od wykorzystania urlopu macierzyńskiego. Wyróżnia się: urlop okolicznościowy z okazji przyjścia na świat jego dziecka (2 dni) oraz urlop ojcowski (2 tygodnie). W ramach tego urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie;
• urlopu rodzicielskiego (niniejszy wniosek): jest to fakultatywne uprawnienie pracownicze, mające na celu osobiste sprawowanie opieki nad kilkumiesięcznym dzieckiem, podczas którego pracodawca wypłaca zasiłek macierzyński. Przysługuje po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Jeden rodzic może wykorzystać do 32 tygodni (ciąża pojedyncza) albo 34 tygodni (ciąża mnoga). 9 tygodni jest zarezerwowanych do wyłącznej dyspozycji każdego z rodziców: matkę i ojca, co oznacza możliwość wykorzystania w sumie przez obojga rodziców do 41 tygodni (43 tygodni w razie ciąży mnogiej). W trakcie tego urlopu wypłacany jest zasiłek macierzyński w wymiarze 70% albo 81,5% wynagrodzenia. Urlop rodzicielski można przyznać w 5 częściach, do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończyło 6 lat;
• urlopu wychowawczego: jest to fakultatywne uprawnienie pracownicze, mające na celu osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem, bez prawa do zasiłku macierzyńskiego (jedynie pomoc socjalna w razie niskiego dochodu w rodzinie). Przysługuje po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, w wymiarze do 36 miesięcy, bez względu na liczbę urodzonych dzieci. Nie może trwać dłużej, niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończyło 6 lat.

Matka dziecka może ubiegać się o przyznanie urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego oraz wychowawczego. Porównanie wszystkich wniosków można znaleźć w przewodniku prawnym pod tytułem: "Pigułka wiedzy na temat urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, wychowawczego i ojcowskiego".

Czy spisanie wniosku ojca o urlop rodzicielski jest obowiązkowe?

Tak. Wniosek należy przekazać pracodawcy w postaci papierowej lub elektronicznej. Oznacza to, że ustne poinformowanie pracodawcy o chęci skorzystania z urlopu rodzicielskiego nie jest wystarczające.

Ile czasu trwa urlop rodzicielski?

Urlop rodzicielski przysługuje po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Jest on fakultatywnym uprawnieniem pracowniczym, w celu sprawowania opieki nad dzieckiem. Jego długość zależy od ilości dzieci, urodzonych podczas jednego porodu, tj.:

• do 32 tygodni przez ojca dziecka, do podziału z matką dziecka (gdy kobieta urodzi 1 dziecko w ramach jednego porodu);
• do 34 tygodni przez ojca dzieci, do podziału z matką dziecka (w razie ciąży mnogiej).

Każdy z rodziców ma 9 tygodni wyłącznego urlopu rodzicielskiego. Pracownik może wnosić we wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego jednorazowo albo w częściach, wykorzystanych przez siebie lub podzielonych pomiędzy siebie i matkę dziecka. Urlop rodzicielski może być rozdzielony na 5 części. Można go wykorzystać do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Jeśli pracownik zdecyduje się pracować w ograniczonym wymiarze czasu pracy podczas przebywania na urlopie rodzicielskim, urlop ten zostanie wydłużony o kolejne 32 tygodnie (albo 34 tygodnie w razie ciąży mnogiej). Maksymalny wymiar czasu pracy podczas urlopu rodzicielskiego nie powinien być większy niż pół etatu (20 godzin tygodniowo).

Czy ojciec dziecka może wykorzystać 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługującego matce?

Nie. Ojciec dziecka nie może wykorzystać 9 tygodni wyłącznego urlopu rodzicielskiego matki dziecka, nawet jeśli matka dziecka nie żyje albo nie ma władzy rodzicielskiej. Każdemu z pracowników - rodziców przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, którego to prawa nie można pod żadnym pozorem przenieść na drugiego z rodziców.

Mimo że takie rozwiązanie nie wydaje się słuszne, gdyż przemawia przeciwko dobru dziecka, jedyną możliwością pozostaje postulowanie do ustawodawcy o dokonanie nowelizacji tych przepisów, która zapewniłaby możliwość wykorzystania przez matkę dziecka urlopu rodzicielskiego, przysługującego ojcu dziecka, jeśli nie może on z obiektywnych przyczyn z niego skorzystać.

Ile wynosi zasiłek w trakcie urlopu rodzicielskiego?

W trakcie przebywania na urlopie rodzicielskim przysługuje zasiłek macierzyński. Jest to świadczenie pieniężne z chorobowego ubezpieczenia społecznego. Zasiłek macierzyński pomniejsza się o składki na ubezpieczenia społeczne.

Za okres urlopu rodzicielskiego pracownik otrzymuje zasiłek macierzyński, w wysokości:

• 81,5% wynagrodzenia (w razie złożenia wniosku o przyznanie urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, najpóźniej 21 dni po porodzie)
  albo
• 70% wynagrodzenia (w razie niezłożenia wniosku w terminie albo dokonania wyboru dotyczącego pobierania zasiłku w tej wysokości).

Czy można pracować podczas urlopu rodzicielskiego?

Tak. Pracownik może postanowić o wykonywaniu pracy podczas przebywania na urlopie rodzicielskim, jednakże nie więcej, niż na pół etatu (najwyżej 20 godzin tygodniowo) - wówczas urlop rodzicielski ulegnie wydłużeniu. Wykonywanie pracy jedynie przez część urlopu rodzicielskiego wydłuża wymiar tego urlopu proporcjonalnie, w odniesieniu do tej części urlopu. Wydłużenie wylicza się mnożąc ilość tygodni łączonego urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy oraz wymiaru czasu wykonywanej pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego, jednakże nie więcej niż:

• 64 tygodnie (ciąża pojedyncza);
• 68 tygodni (ciąża mnoga).

Podczas gdy w ramach regularnego urlopu rodzicielskiego pracownik zdecydował się pracować np. na pół etatu, w okresie wydłużenia urlopu rodzicielskiego, może on zdecydować: czy będzie kontynuować wykonywanie pracy łączonej z opieką nad dzieckiem, czy też woli skupić się jedynie na opiece nad dzieckiem.

Przykład: Po wykorzystaniu przez matkę dziecka urlopu macierzyńskiego, jego ojciec postanowił przejąć opiekę nad dzieckiem podczas urlopu rodzicielskiego, który rozpocznie 1 czerwca 2025 r. Chciałby jednakże jednocześnie wykonywać pracę dla pracodawcy. Wobec tego, składa niniejszy wniosek o łączenie przebywania na urlopie rodzicielskim z wykonywaniem pracy od 1 czerwca 2025 r. przez 32 tygodnie. Jednocześnie wydłuża to urlop rodzicielski o połowę. Postanawia więc kolejne 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego skupić się jedynie na opiece nad dzieckiem.

Kto może sporządzić wniosek ojca o urlop rodzicielski?

Wniosek ojca o przyznanie urlopu rodzicielskiego może złożyć pracownik, który:

• stał się ojcem dziecka
  oraz
• wykorzystano już urlop macierzyński na dziecko.

Kto nie może sporządzić wniosku ojca o urlop rodzicielski?

Wniosku ojca o urlop rodzicielski nie może złożyć:

• matka dziecka - przysługuje jej wniosek matki o urlop rodzicielski;
• mężczyzna, który nie jest ojcem dziecka;
• ojciec dziecka, gdy nie wykorzystano jeszcze całego urlopu macierzyńskiego (może on wówczas wystąpić z wnioskiem o niewykorzystany przez matkę urlop macierzyński);
• żaden podmiot zorganizowany (np. spółka handlowa, stowarzyszenie, fundacja, instytucja publiczna itd.).

W jakim terminie należy złożyć złożyć wniosek ojca o urlop rodzicielski?

Złożenie wniosku najpóźniej 21 dni po porodzie pozwala dokonać wyboru, czy zostanie przyznany zasiłek macierzyński w wysokości 81,5% wynagrodzenia przez cały okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, czy też w wysokości 100% wynagrodzenia w ramach urlopu macierzyńskiego, a następnie 70% wynagrodzenia w ramach urlopu rodzicielskiego.

Złożenie wniosku po tym terminie oznacza, że przysługiwać będzie zasiłek w wysokości 100% wynagrodzenia w ramach urlopu macierzyńskiego oraz 70% wynagrodzenia w ramach urlopu rodzicielskiego.

Co należy zrobić po sporządzeniu niniejszego wniosku?

Wniosek należy podpisać odręcznie albo elektronicznie, a następnie pracownik powinien go przekazać pracodawcy osobiście albo wysłać pocztą. Zaleca się zachować kopię wniosku we własnej dokumentacji.

Do wniosku należy dołączyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka, oświadczenie matki dziecka o zamiarze (lub jego braku) korzystania z urlopu rodzicielskiego, a jeśli matka dziecka nie żyje lub została pozbawiona władzy rodzicielskiego bądź gdy jej władza rodzicielska została ograniczona lub zawieszona, należy załączyć odpowiednie dowody.

Po odbyciu urlopu rodzicielskiego pracownik może wnioskować o udzielenie urlopu wychowawczego.

Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub wychowawczego, pracodawca dopuszcza pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeżeli nie jest to możliwe, dopuszcza pracownika na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku, odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę, przysługującym pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem.

Co należy dołączyć do niniejszego wniosku?

Do wniosku ojca o urlop rodzicielski należy dołączyć:

• odpis aktu urodzenia dziecka
  oraz
• oświadczenie matki dziecka o zamiarze (lub jego braku) korzystania z urlopu rodzicielskiego.

Ewentualnie, należy dołączyć dodatkowe dokumenty, jeśli zostały wydane, m.in.:

• (ewentualnie) skrócony odpis aktu zgonu matki dziecka, jeśli matka dziecka nie żyje;
• (ewentualnie) kopia prawomocnego orzeczenia sądu o ubezwłasnowolnieniu matki dziecka;
• (ewentualnie) kopia prawomocnego orzeczenia sądu o pozbawieniu matki dziecka władzy rodzicielskiej albo o jej ograniczeniu lub zawieszeniu.

Czy konieczne jest notarialne poświadczenie niniejszego wniosku?

Nie. Wniosek o urlop rodzicielski sporządza się w postaci pisemnej albo elektronicznej. Oznacza to, że forma notarialna nie jest wymagana dla ważności tego wniosku.

Jakie koszty wiążą się z finalizacją niniejszego wniosku?

Finalizacja wniosku o urlop rodzicielski nie pociąga za sobą żadnych dodatkowych kosztów dla pracownika. Nie wymaga się formy notarialnej - brak kosztów taksy notarialnej. Nie wymaga się również rejestracji wniosku o urlop rodzicielski - wobec tego brak opłat rejestracyjnych.

Co powinien zawierać wniosek o urlop rodzicielski?

Wniosek o urlop rodzicielski powinien zawierać:

• imię, nazwisko, adres zamieszkania pracownika;
• nazwę i adres siedziby pracodawcy;
• datę urodzenia oraz imię i nazwisko dziecka, na które pracownik chce uzyskać urlop rodzicielski;
• okres korzystania z urlopu rodzicielskiego;
• (ewentualnie) daty wykonywania pracy podczas przebywania na urlopie rodzicielskim;
• podpis pracownika.

Jakie przepisy mają zastosowanie do wniosku o urlop rodzicielski?

Urlop rodzicielski jest przewidziany w art. 1821a i nast. Kodeksu Pracy.

Konieczność złożenia wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego wynika z art. 179¹ § 4 pkt 2, art. 182^1d par. 1 w zw. z art. 186^8a Kodeksu Pracy.

Wymagania dotyczące wniosku oraz załączników są zawarte w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2025 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków.

Możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze wynika z art. 182^1e Kodeksu Pracy.

Treść wniosku o możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy została przewidziana w § 15 rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników, związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego, który jest wypłacany w trakcie urlopu rodzicielskiego wynika z art. 31 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Nowelizacja dotycząca przyznania każdemu z rodziców 9 tygodni wyłącznego urlopu rodzicielskiego jest następstwem wdrożenia do polskiego prawa przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę Rady 2010/18/UE. Polski prawodawca nie implementował poprawnie zapisów tej dyrektywy, zapominając o treści art. 5 dyrektywy, który stanowi, że państwa mają obowiązek zapewnić, żeby "każdy pracownik miał indywidualne prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze czterech miesięcy", poprzestając jedynie na implementacji zapisu dotyczącego wyłącznego urlopu: "aby dwa miesiące urlopu rodzicielskiego nie podlegały przeniesieniu".

Można powtórzyć za prof. Sobczykiem, że: "na gruncie polskiego ustawodawstwa wymóg zastrzeżenia indywidualnego prawa do urlopu rodzicielskiego w wymiarze czterech miesięcy dla każdego z rodziców nie znalazł swojego odbicia, a rodzimy ustawodawca poprzestał jedynie na zastrzeżeniu dwóch miesięcy (9 tygodni) urlopu, które nie podlegają przenoszeniu. Wydaje się jednak, że zgodne z celem dyrektywy byłoby zastrzeżenie czterech miesięcy urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców oraz ustalenie przesłanek przenoszenia ich na drugiego z rodziców, z zastrzeżeniem, że dwa miesiące (9 tygodni) nie podlegają przeniesieniu nawet przy spełnieniu tych przesłanek. Dopiero takie rozwiązanie zapewniałoby niemalże równy podział wymiaru urlopu rodzicielskiego przysługującego obojgu rodzicom, a co za tym idzie, także postulowane zrównanie obowiązków opiekuńczych i zmniejszanie różnic w sferze zawodowej w przypadku łączenia pracy zawodowej i opieki nad dzieckiem. Wdrożenie unijnej dyrektywy w tym zakresie należy więc ocenić negatywnie" (por. A. Sobczyk, Opinia, s. 30).

Nie jest też możliwe wykorzystanie pełnych 41 tygodni urlopu rodzicielskiego przez ojca dziecka, jeśli matka nie żyje albo nie ma władzy rodzicielskiego. Kolejny raz można zacytować słowa prof. Sobczyka: "w przypadku owych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego ustawodawca nie przewidział mechanizmu podobnego do tego przewidzianego w art. 186 § 9 KP, zgodnie z którym jeden rodzic może wykorzystać całą pulę urlopu wychowawczego jeżeli drugi z rodziców nie żyje, nie przysługuje mu władza rodzicielska albo został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub taka władza uległa ograniczeniu, lub zawieszeniu. W przypadku urlopu rodzicielskiego, gdy drugi z rodziców np. nie żyje, zastrzeżone dla niego 9 tygodni urlopu rodzicielskiego po prostu przepada. Nie wydaje się jednak, aby takie rozwiązanie było słuszne. Zdaje się bowiem, że ustawodawca zapomniał, kto jest prawdziwym beneficjentem urlopu rodzicielskiego. [...] Realnym beneficjentem urlopu rodzicielskiego i powodem ustanowienia tej instytucji jest dziecko, które w tym czasie ma zapewnioną opiekę, a także buduje więzi i relacje z rodzicami, co z założenia korzystnie wpływa na całe jego dalsze życie. Niesprawiedliwym i nieuzasadnionym byłoby więc pozbawianie dziecka 9 tygodni sprawowania takiej opieki przez rodzica w sytuacji obiektywnej niemożliwości wypełniania obowiązków opiekuńczych przez drugiego z rodziców. Wobec tego należy postulować wprowadzenie regulacji analogicznej do tej z art. 186 § 9 KP w stosunku do urlopu rodzicielskiego" (por. A. Sobczyk, Opinia, s. 31).

Jak edytować wzór?

Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.

Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.