Oświadczenie o odrzuceniu spadku

Co to jest oświadczenie o odrzuceniu spadku?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku to pismo, w którym spadkobierca (osoba, która spodziewa się dziedziczyć po zmarłym) oświadcza, że nie chce przyjąć spadku np. gdy wie, że zmarły pozostawił jedynie długi albo gdy chce, aby cały spadek przypadł tylko jednej osobie (np. córce zmarłego). W miejsce spadkobiercy, który odrzucił spadek, zostaną powołane do spadku jego dzieci, które również mogą złożyć osobne oświadczenie. Gdy dzieci nie są jeszcze pełnoletnie, w ich imieniu oświadczenie o odrzuceniu spadku mogą złożyć ich rodzice. Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć do sądu (niniejsze oświadczenie) albo u notariusza. W wyniku złożonego oświadczenia, spadek odziedziczą inni spadkobiercy.

Jakie istnieją rodzaje oświadczenia w sprawie spadku?

Wyróżniamy 3 rodzaje oświadczenia w sprawie spadku:

• oświadczenie o przyjęciu spadku bez ograniczeń (przyjęcie zarówno majątku, jak i długów);
• oświadczenie o przyjęciu spadku bez długów (tzw. przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza);
• oświadczenie o odrzuceniu spadku (odrzucenie całego spadku, a więc zarówno majątku, jak i długów) - niniejszy dokument.

Nie można spadku częściowo przyjąć, a częściowo odrzucić. Na przykład nie jest możliwe oświadczenie spadkobiercy, że przyjmie samochód po zmarłym, ale odmawia przyjęcia maszyn rolniczych, bo według niego są stare i bezużyteczne.

Czym różni się oświadczenie o odrzuceniu spadku od oświadczenia rodzica o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka?

Zarówno oświadczenie o odrzuceniu spadku, jak i oświadczenie rodzica o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka mają na celu wyrażenie woli spadkobiercy o odrzuceniu spadku.

Główna różnica polega na tym, że oświadczenie o odrzuceniu spadku dotyczy jedynie decyzji składanych przez osoby pełnoletnie, we własnym imieniu. Oświadczenie rodzica o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka sporządza się wówczas, gdy decyzja o odrzuceniu spadku dotyczy dziecka, które nie jest jeszcze pełnoletnie - w imieniu dziecka oświadczenie składają jego rodzice.

Czy sporządzenie oświadczenia o odrzuceniu spadku jest obowiązkowe?

Tak. Jeśli spadkobierca nie chce przyjąć spadku sporządzenie oświadczenia o odrzuceniu spadku jest obowiązkowe. W razie braku złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku, zostanie on z mocy prawa uznany za przyjęty przez spadkobiercę z dobrodziejstwem inwentarza.

Czego nie można zawrzeć w oświadczeniu o odrzuceniu spadku?

Spadek można przyjąć jedynie bezwarunkowo i bezterminowo. Nie można złożyć oświadczenia o odrzuceniu spadku:

• pod warunkiem, że coś nastąpi (np. pod warunkiem ślubu dziecka z wymarzonym przyszłym zięciem) lub 
• zastrzegając jakiś termin (np. w razie zdania prawa jazdy przez dziecko do końca 2026 r.).

Nie jest możliwe umawianie się z sądem, notariuszem albo też innym spadkobiercą, że w razie nieziszczenia się jakichś warunków lub terminów spadkobiercy, mogą oni zabrać spadek albo też spadkobierca tylko wówczas przyjmie spadek, gdy te jego warunki lub terminy zostaną spełnione. Spadek musi być albo przyjęty albo odrzucony natychmiast. Bez dodatkowych warunków i terminów spadkobiercy.

Kto może sporządzić niniejsze oświadczenie?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku sporządza spadkobierca, a więc ten, kto:

• jest najbliższym członkiem rodziny zmarłego (jego dzieckiem, małżonkiem, rodzicem, rodzeństwem, dziadkiem, babcią, dzieckiem jego małżonka) albo
• uzyskał spadek na podstawie testamentu.

Jaka jest kolejność dziedziczenia, gdy spadkodawca nie zostawił testamentu?

W razie braku testamentu, spadek mogą dziedziczyć, w następującej kolejności:

• dzieci zmarłego wraz z mężem/żoną zmarłego (jeśli posiadał dzieci i małżonka);
• mąż/żona zmarłego z wnukami (jeśli dzieci nie dożyły śmierci rodzica);
• mąż/żona i rodzice zmarłego (jeśli zmarły nie miał dzieci);
• rodzice zmarłego (jeśli brak małżonka i dzieci zmarłego);
• rodzic z rodzeństwem zmarłego (jeśli drugi rodzic zmarł wcześniej);
• rodzic z rodzeństwem i dziećmi zmarłego rodzeństwa (jeśli ktoś z rodzeństwa zmarł wcześniej i zostawił dzieci);
• sam małżonek (jeśli brak dzieci zmarłego, rodziców zmarłego i rodzeństwa zmarłego);
• dziadek i babcia zmarłego (jeśli brak dzieci zmarłego, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa);
• zstępni dziadków zmarłego (jeśli brak dziadków, dzieci zmarłego, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa);
• dzieci małżonka zmarłego (jeśli brak krewnych zmarłego);
• gmina ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego (jeśli brak małżonka zmarłego, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy).

W jakim terminie należy sporządzić niniejsze oświadczenie?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku należy złożyć do sądu lub u notariusza w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym osoba dowiedziała się o tym, że jest spadkobiercą (np. od dnia poinformowania o śmierci zmarłego albo uzyskania informacji, że bliżsi spadkobiercy odrzucili spadek).

Do zachowania terminu na odrzucenie spadku wystarczy złożenie przed jego upływem wniosku do sądu o odebranie oświadczenia o tym odrzuceniu - wniosek jest dostępny na stronach internetowych sądów oraz w budynku sądu.

Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie oznacza, że przyjął go z dobrodziejstwem inwentarza.

Co należy zrobić po sporządzeniu niniejszego oświadczenia?

Oświadczenie składa się w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym - w tym celu spadkobierca:

• drukuje sporządzone oświadczenie;
• nie podpisuje wydruku;
• zanosi wydruk do wybranego przez siebie urzędu np. notariusza, konsula (jeśli mieszka za granicą).
• w urzędzie, w obecności urzędnika państwowego, należy złożyć swój podpis;
• urzędnik złoży własny podpis, z oświadczeniem że spadkobierca złożył podpis w jego obecności.

Następnie oświadczenie należy złożyć:

• osobiście na biurze podawczym sądu spadku,
• wysłać pocztą do sądu spadku albo
• przekazać notariuszowi, sporządzającemu poświadczenie dziedziczenia.

Oświadczenie o odrzuceniu spadku nie może być odwołane. Jeśli spadkobierca złoży w ustawowym terminie dwa różne oświadczenia o przyjęciu albo o odrzuceniu spadku, wówczas skutek wywoła jedynie wcześniejsze z nich.

Co należy dołączyć do niniejszego oświadczenia?

Do oświadczenia o odrzuceniu spadku należy dołączyć:

• wypis aktu zgonu spadkodawcy albo
• prawomocne orzeczenie sądu o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu;
• odpis oświadczenia (kopię podpisanego dokumentu).

Czy konieczne jest notarialne poświadczenie niniejszego oświadczenia?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku sporządza się w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym. Oznacza to, że aby sporządzić oświadczenie o odrzuceniu spadku należy udać się do notariusza lub innego urzędnika państwowego (np. konsula).

Notariusza można wybrać dowolnie, bez względu na miasto zamieszkania spadkobiercy. Notariuszy można znaleźć za pomocą strony internetowej Krajowej Rady Notarialnej. Koszty podpisu notarialnego powinny zostać pokryte przez spadkobiercę. Przed notariuszem należy wylegitymować się ważnym dowodem osobistym lub paszportem.

Jakie koszty wiążą się z finalizacją niniejszego oświadczenia

Jedyne koszty związane z finalizacją oświadczenia o odrzuceniu spadku to:

• taksa notarialna (w razie złożenia podpisu pod oświadczeniem w obecności notariusza) albo
• opłaty konsularne (w razie złożenia podpisu pod oświadczeniem w obecności polskiego konsula).

Stawki taksy notarialnej różnią się w zależności od notariusza. W tym celu należy zasięgnąć informacji u wybranego notariusza na temat wyceny notarialnego poświadczenia podpisu pod oświadczeniem o odrzuceniu spadku. To na notariuszu ciąży obowiązek odprowadzenia ewentualnych podatków, o czym spadkobierca zostanie poinformowany w trakcie jego sporządzania.

Opłata konsularna za poświadczenie własnoręczności podpisu przez konsula wynosi 30 euro.

Co powinno zawierać oświadczenie o odrzuceniu spadku?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku powinno zawierać:

• imię i nazwisko zmarłego;
• datę i miejsce śmierci oraz miejsce ostatniego zamieszkania;
• tytuł powołania do spadku;
• informację o chęci odrzucenia spadku;
• wymienienie wszelkich możliwych spadkobierców, znanych osobie odrzucającej spadek;
• wymienienie wszelkich testamentów (nawet jeśli składający oświadczenie uważa je za nieważne) oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowywania testamentów.

Jakie przepisy mają zastosowanie do oświadczenia o odrzuceniu spadku?

Możliwość odrzucenia spadku wynika z art. 1012 i następnych Kodeksu Cywilnego oraz art. 640 i następnych Kodeksu Postępowania Cywilnego.

Forma pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym przez konsula RP wynika z art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo konsularne.

Wysokość opłat konsularnych za poświadczenie własnoręczności podpisu przez konsula wynika z załącznika do rozporządzenia Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 18 grudnia 2015 r. w sprawie opłat konsularnych.

Jak edytować wzór?

Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.

Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.