Zgoda na wyjazd dziecka za granicę

Co to jest zgoda na wyjazd dziecka za granicę?

Zgoda na wyjazd dziecka za granicę to dwujęzyczny dokument, który wyraża potwierdzenie na piśmie uzyskania zgody rodzica na podróż dziecka za granicę, pod opieką tylko drugiego rodzica albo innej osoby niż rodzic. Zgodę na wyjazd dziecka za granicę sporządza się wówczas, gdy wyjazd ten jest prawdopodobny, a z różnych powodów nie będzie mogło towarzyszyć dziecku dwóch rodziców jednocześnie np. gdy istnieje między rodzicami konflikt, pozostają w separacji, rozwiedli się albo też nie ma między rodzicami konfliktu, ale nie mogą oni pojechać na wyjazd zagraniczny wspólnie z dzieckiem. Decyzja o podróży zagranicznej jest uważana za istotną sprawę dziecka. W związku z tym, rodzice mają obowiązek podjąć tę decyzję wspólnie. W razie braku porozumienia między rodzicami, jeden z nich może zwrócić się o uzyskanie zastępczej zgody, przez sąd rodzinny.

Wyjazd dziecka za granicę, mimo braku zgody drugiego rodzica albo zastępczej zgody sądu opiekuńczego, stanowi nadużycie władzy rodzicielskiej. Może skutkować pozbawieniem drugiego rodzica władzy rodzicielskiej. W skrajnych sytuacjach, może również być rozpatrywane przez sąd karny jako przestępstwo uprowadzenia dziecka.

Zgodę na wyjazd dziecka za granicę można sporządzić zarówno na jedną konkretną podróż, jak też na wszelkie przyszłe podróże dziecka, aż do ukończenia przez nie 18 roku życia (wówczas zaleca się sporządzenie jej w formie aktu notarialnego).

Jakie są rodzaje zgody na wyjazd dziecka za granicę?

Można wyróżnić kilka rodzajów zgody na wyjazd dziecka za granicę, w zależności od tego, czego zgoda dotyczy oraz kto tej zgody udziela:

1. Czego dotyczy zgoda?

• zgoda jednorazowa: zgoda na wyjazd dziecka za granicę może dotyczyć jednego konkretnego wyjazdu dziecka do wskazanego w jej treści kraju oraz w sprecyzowanym w jej treści terminie;
• zgoda wielorazowa: zgoda na wyjazd dziecka za granicę może dotyczyć wszystkich przyszłych wyjazdów dziecka za granicę aż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia (wówczas wymagana jest zgoda sporządzona w formie aktu notarialnego).
  
  

2. Kto udziela zgody?

• zgoda może być udzielona przez jednego rodzica, gdy dziecko podróżuje tylko z drugim rodzicem;
• zgoda może być udzielona przez oboje rodziców, gdy dziecko podróżuje samo albo z innym dorosłym pod nieobecność obojga rodziców np. w obecności babci, dziadka, cioci, wujka, opiekuna prawnego albo innego dorosłego;
• zgoda może być udzielona przez sąd rodzinny w ramach orzeczenia o udzieleniu zezwolenia na wyjazd dziecka za granicę, gdy jeden albo oboje rodzice nie zgadzają się na wyjazd, a sąd uzna że wyjazd jest konieczny dla dobra dziecka.

Jeśli dziecko podróżuje bez obojga rodziców, zgoda na wyjazd dziecka za granicę powinna pochodzić od obojga rodziców. Może ona być zawarta na jednym dokumencie albo na dwóch osobnych dokumentach: jednym od ojca, drugim od matki.

Jaki jest najczęstszy rodzaj zgody na wyjazd dziecka za granicę?

Najpopularniejszym typem zgody na wyjazd dziecka za granicę jest jednorazowa zgoda jednego z rodziców na wyjazd dziecka w konkrenym terminie i do precyzyjnie wskazanego kraju, w obecności drugiego rodzica, sporządzona w formie pisemnej (drugi rodzic składa odręczny podpis pod treścią wydrukowanej zgody).

Jaka jest różnica między zgodą na wyjazd dziecka za granicę a wnioskiem do sądu o zatwierdzenie istotnych spraw dziecka?

Zarówno zgoda na wyjazd dziecka za granicę, jak też wniosek do sądu o zatwierdzenie istotnych spraw dziecka może dotyczyć wyjazdu dziecka za granicę.

Zgoda na wyjazd dziecka za granicę to dokument podpisany przez rodzica(ów), który(zy) wyraża(ją) zgodę na ten wyjazd. Wniosek do sądu o zatwierdzenie istotnych spraw dziecka jest natomiast sporządzany wówczas, gdy jeden z rodziców nie zgadza się na podróż dziecka za granicę, a więc drugi rodzic w imieniu dziecka wnosi prośbę do sądu rodzinnego o wyrażenie zastępczej zgody przez sąd na ten wyjazd, powołując się na dobro dziecka. Decyzja o podróży zagranicznej jest uważana jako istotna sprawa dziecka. W związku z tym, rodzice mają obowiązek podjąć tę decyzję wspólnie. W razie braku porozumienia między rodzicami, jeden z nich może zwrócić się o uzyskanie zastępczej zgody, przez sąd rodzinny.

Zgoda na wyjazd dziecka za granicę może więc być bezpośrednio używana podczas wyjazdu dziecka, natomiast wniosek do sądu o zatwierdzenie istotnych spraw dziecka to jedynie pismo wszczynające postępowanie sądowe w sprawie wyrażenia zgody przez sąd, a dokumentem finalnym powinno być dopiero orzeczenie sądu o zastępczym (za drugiego rodzica) wyrażeniu zgody na wyjazd dziecka. Wówczas dokumentem niezbędnym do przekroczenia przez dziecko granicy w razie nieobecności drugiego rodzica będzie orzeczenie sądu o zatwierdzeniu wyjazdu zagranicznego dziecka.

Czy posiadanie zgody na wyjazd dziecka za granicę jest obowiązkowe?

Nie, posiadanie zgody na wyjazd dziecka za granicę nie jest obowiązkowe w każdym kraju. Zależy to bowiem od prawodawstwa kraju, do którego dziecko się wybiera, jak również ewentualnych krajów przesiadkowych. Przed wyjazdem dziecka zaleca się sprawdzić tę kwestię albo poradzić się prawnika z kraju docelowego, gdyż brak wymaganej przez prawo kraju docelowego zgody na wyjazd dziecka za granicę może spowodować problemy przy przekraczaniu przez dziecko granicy, a w najgorszej sytuacji może spowodować konieczność powrotu dziecka do Polski. Ponadto, wyjazd rodzica z dzieckiem za granicę, mimo braku zgody drugiego rodzica albo zastępczej zgody sądu opiekuńczego, stanowi nadużycie władzy rodzicielskiej. Może skutkować pozbawieniem władzy rodzicielskiej. W skrajnych sytuacjach może również być rozpatrywane przez sąd karny jako przestępstwo uprowadzenia dziecka.

Uprowadzenie dziecka:

Wyjazd z dzieckiem za granicę, bez zgody drugiego rodzica może być rozpatrywany przez sąd karny (na wniosek drugiego rodzica) jako uprowadzenie dziecka, co stanowi przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 5. Uprowadzenie (kidnaping) oznacza porywanie, zabieranie lub zwykłe przemieszczenie podopiecznego z dotychczasowego miejsca pobytu w inne. Wiąże się to z faktycznym pozbawieniem możliwości, wykonywania w stosunku do niego, dotychczas sprawowanej opieki lub nadzoru, przez osoby uprawnione. Nie musi ono być zrealizowane przemocą lub podstępem. Może być wynikiem wykorzystania nieobecności lub nieuwagi drugiego rodzica. Uprowadzenie ma miejsce również wtedy, gdy zabranie osoby, pozostającej pod opieką lub nadzorem, nastąpiło za jej zgodą.

Aby nie dopuścić do tej sytuacji zgodę jednorazową zaleca się sporządzić w formie pisemnej (drugi rodzic składa odręczny podpis pod treścią wydrukowanej zgody), natomiast zgodę generalną zaleca się sporządzić w formie notarialnej (akt notarialny sporządzony przez notariusza w obecności obojga rodziców, podpisany przez rodziców i notariusza). Zgoda sporządzona na piśmie albo w formie notarialnej jest dokumentem wiążącym, który umożliwi dziecku bezproblemową podróż zagraniczoną.

Wymóg uzyskania zgody drugiego rodzica nie jest wymagany, gdy:

• rodzic nie żyje;
• rodzic jest pozbawiony władzy rodzicielskiej;
• rodzic ma ograniczoną władzę rodzicielską, a jej zakres nie obejmuje podejmowania decyzji w kwestii wyjazdów dziecka za granicę;
• rodzic został uznany za zaginionego orzeczeniem sądu lub na podstawie aktu zgonu;
• sąd wyraził zastępczą zgodę (w zastępstwie tego rodzica) na wyjazd dziecka;
• ojcostwo nie zostało ustalone.

Kim jest opiekun prawny dziecka?

Opiekun prawny dziecka jest ustanawiany przez sąd do sprawowania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem - trwale zastępuje on rodziców w przypadku, gdy:

• obydwojgu rodzicom zostaną odebrane prawa rodzicielskie;
• obydwoje rodzice nie żyją;
• obydwoje rodzice są nieznani.

Co oznacza władza rodzicielska?

Władza rodzicielska stanowi ogół obowiązków i praw rodziców względem dziecka, służących zapewnieniu mu należytej pieczy i strzeżeniu jego interesów. W nieco innym ujęciu władza rodzicielska jest instrumentem prawnym, umożliwiającym rodzicom przede wszystkim ostateczne psychofizyczne ukształtowanie dziecka. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, chyba że ze względu na dobro dziecka sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka orzekł o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców albo też ojcostwo nie zostało nigdy ustalone.

Co należy zrobić przed posłużeniem się zgodą na wyjazd dziecka za granicę?

Udzielenie zgody na wyjazd dziecka za granicę oznacza, że rodzice i dziecko doszli do porozumienia w zakresie wyjazdu zagranicznego i drugi rodzic albo obydwoje rodzice wyrazili na niego zgodę. Mimo to, przed udaniem się w podróż zagraniczną, należy poinformować rodzica, który udzielił zgody, że wyjazd się odbędzie zgodnie z planem. W konsekwencji rodzic ten będzie przygotowany na reakcję w razie ewentualnego kontaktu ze strony straży granicznej bądź innej jednostki, zapewniającej bezpieczeństwo podróży, w razie ewentualnych problemów związanych z podróżą zagraniczną dziecka.

Jeśli dziecko będzie podróżować samo, powinno być wyposażone w zgodę na wyjazd, otrzymaną zarówno od ojca, jak i od matki. Zgoda od obojga rodziców może być zawarta na jednym dokumencie albo na dwóch osobnych dokumentach: jednym od ojca, drugim od matki.

Jeśli rodzice dziecka są w trakcie rozwodu, separacji bądź innego postępowania sądowego, warto powiadomić właściwy sąd o podróży dziecka.

Zgodę należy okazać podczas przekraczania granicy. Dokumentem tożsamości uprawniającym przekroczenie granicy pozostaje dowód osobisty (w ramach strefy Schengen) albo paszport dziecka. Jeśli wymóg uzyskania zgody nie jest wymagany (np. drugi rodzic nie żyje, została mu odebrana władza rodzicielska nad dzieckiem itd.), wówczas, zamiast niniejszej zgody, przedstawia się dokumenty, z których wynika brak obowiązku uzyskania zgody np. akt zgonu rodzica lub orzeczenie sądu.

Kto może sporządzić zgodę na wyjazd dziecka za granicę?

Zgodę na wyjazd dziecka za granicę może sporządzić jeden rodzic (matka albo ojciec) bądź oboje rodzice (jeśli dziecko odbędzie podróż bez obecności żadnego z rodziców), posiadający nad dzieckiem władzę rodzicielską. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, chyba że ze względu na dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka orzekł o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców albo też ojcostwo nie zostało nigdy ustalone.

Jeśli dziecko nie ma rodziców, zgodę powinien sporządzić jego opiekun prawny. Opiekun prawny jest ustanawiany przez sąd - trwale zastępuje on rodziców w przypadku, gdy obojgu rodzicom zostaną odebrane prawa rodzicielskie albo obydwoje rodzice są nieznani. To on sprawuje władzę rodzicielską nad dzieckiem.

Zastępcza zgoda na wyjazd dziecka za granicę może również zostać udzielona przez sąd rodzinny w ramach orzeczenia o udzieleniu zezwolenia na wyjazd dziecka za granicę, gdy jeden albo oboje rodzice nie zgadzają się na wyjazd, a sąd uzna że wyjazd jest konieczny dla dobra dziecka.

Kto nie może sporządzić zgody na wyjazd dziecka za granicę?

Zgody na wyjazd dziecka za granicę nie mogą udzielić osoby trzecie, które nie są rodzicami, ani opiekunami prawnymi, a więc nie sprawują władzy rodzicielskiej nad dzieckiem np. starsza siostra, starszy brat, babcia, dziadek, wujek, ciocia, nauczycielka dziecka itd. Zgody nie sporządza również rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiego albo rodzic, którego władza rodzicielska została zawieszona albo ograniczona przez sąd w granicach m.in. decydowania o podróżach dziecka.

Zgody na wyjazd dziecka za granicę nie sporządza się dla dzieci, które mają więcej niż 18 lat, gdyż wówczas osiagnęły już pełnoletność i mogą same decydować o własnym wyjeździe zagranicznym.

Jak długo obowiązuje zgoda na wyjazd dziecka za granicę?

Jeśli zgoda na wyjazd dziecka za granicę jest zgodą jednorazową, czas obowiązywania zgody jest ograniczony datami podróży, wskazanymi w treści zgody na wyjazd dziecka za granicę.

Jeśli zgoda na wyjazd dziecka za granicę jest zgodą generalną, czyli zgodą na wszystkie podróże dziecka do ukończenia 18 roku życia, wówczas zgoda obowiązuje do osiągnięcia przez dziecko 18 roku życia. Konsekwencją udzielenia przez rodzica generalnej zgody na wszelkie podróże do ukończenia 18 roku życia jest utrata możliwości wpływania na decyzje dziecka w tym zakresie.

Co należy zrobić po sporządzeniu zgody na wyjazd dziecka za granicę?

Po sporządzeniu zgody na wyjazd dziecka za granicę, co do zasady zgodę powinien podpisać jeden rodzic lub oboje rodzice. Można to zrobić w formie pisemnej lub elektronicznej. Pomoc notariusza jest zwykle potrzebna tylko wtedy, gdy zgoda na wyjazd dziecka za granicę jest wielokrotna lub gdy wymaga tego kraj docelowy.

Forma notarialna oznacza, że dokument zostanie sporządzony przez notariusza, odczytany i następnie podpisany przez rodzica(ów) oraz notariusza - niniejszy projekt zgody może zostać wysłany notariuszowi jako wzór, pomocny dla notariusza w trakcie sporządzenia aktu notarialnego. Notariusz nie potwierdza niniejszego dokumentu, ale tworzy własny akt notarialny - wysłanie notariuszowi niniejszego wzoru nie gwarantuje, że notariusz wykorzysta go do sporządzenia aktu notarialnego o identycznej treści.

Następnie, sporządzoną zgodę na wyjazd dziecka za granicę należy:

• przekazać drugiemu rodzicowi (który odbędzie podróż z dzieckiem);
• przekazać innemu dorosłemu, odpowiedzialnymi za dziecko podczas podróży (jeśli dziecko będzie podróżowało bez rodziców);
• przekazać dziecku (jeśli odbywa ono podróż samodzielnie).

Zgodę należy okazać w trakcie podróży zagranicznej dziecka podczas legitymowania się dokumentem tożsamości przez dziecko (paszportem albo dowodem osobistym w strefie Schengen).

Jakie dokumenty należy dołączyć do zgody na wyjazd dziecka za granicę?

Co do zasady nie jest wymagany żaden dodatkowy dokument od rodzica udzielającego zgody na wyjazd dziecka za granicę. Zwykle do przekroczenia granicy przez dziecko, które nie podróżuje w towarzystwie obydwu rodziców, wystarczy więc paszport dziecka albo dowód osobisty dziecka (w ramach podróży w strefie Schengen) oraz zgoda na wyjazd dziecka za granicę.

Jeśli wymóg uzyskania zgody nie jest wymagany (np. drugi rodzic nie żyje, została mu odebrana władza rodzicielska nad dzieckiem itd.), wówczas, zamiast niniejszej zgody, podczas przekraczania granicy przedstawia się dokumenty, z których wynika brak obowiązku uzyskania zgody np. akt zgonu rodzica lub orzeczenie sądu.

Różne kraje mogą mieć w tym względzie inne wymagania, dlatego przed wyjazdem dziecka za granicę warto poszukać wymogów wewnętrznych, dotyczących dokumentów niezbędnych do przekraczania granicy przez dziecko, które podróżuje bez obecności obojga rodziców.

Czy zgoda na wyjazd dziecka za granicę powinna być sporządzona przez notariusza?

Forma notarialna zgody na wyjazd dziecka za granicę jest jedną z wielu możliwych form, w jakich można ją sporządzić. Szczególnie wielorazowa zgoda, na wszelkie zagraniczne wyjazdy dziecka do osiągnięcia przez nie pełnoletności, powinna być zawarta w formie aktu notarialnego - jest to bowiem najbardziej pewna forma, której nie można podważyć. Sporządzenie notarialnej jednorazowej zgody na konkretną podróż zagraniczną dziecka jest fakultatywne.

W razie decyzji o sporządzeniu zgody:

• w formie notarialnej;
• w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym przez notariusza;
• w formie pisemnej z datą pewną;

należy udać się do dowolnego notariusza, bez względu na własne miasto zamieszkania. Notariuszy można znaleźć za pomocą strony internetowej Krajowej Rady Notarialnej. Koszty aktu notarialnego powinny zostać pokryte przez rodzica, który udziela tej zgody, chyba że rodzice wzajemnie postanowili inaczej. Rodzic udzielający zgody wyrażonej w formie aktu notarialnego powinien wylegitymować się ważnym dowodem osobistym lub paszportem przed notariuszem. Po sporządzeniu aktu notarialnego, notariusz wyda odpisy aktu notarialnego osobom zainteresowanym. W każdym czasie będzie można prosić notariusza o wydanie kolejnych odpisów za opłatą, jeśli takowe okażą się niezbędne.

Jakie są koszty sporządzenia zgody na wyjazd dziecka za granicę?

Koszty wymagane w razie sporządzenia zgody na wyjazd dziecka za granicę powinny być poniesione wówczas, gdy rodzic zdecyduje się sporządzić tę zgodę w formie aktu notarialnego albo w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym bądź z datą pewną.

Stawki taksy notarialnej różnią się w zależności od notariusza. W tym celu należy zasięgnąć informacji u wybranego notariusza na temat wyceny aktu notarialnego dotyczącego zgody na wyjazd dziecka za granicę. To na notariuszu ciąży obowiązek odprowadzenia ewentualnych podatków w ramach sporządzenia aktu notarialnego, o czym rodzic zostanie poinformowany w trakcie jego sporządzania.

Co powinna zawierać zgoda na wyjazd dziecka za granicę?

Zgoda na wyjazd dziecka za granicę powinna zawierać:

• dane osobowe i kontaktowe rodzica(ów);
• (jeśli dotyczy) dane osobowe dorosłego, który odbywa podróż z dzieckiem;
• dane osobowe dziecka;
• treść zgody na odbycie podróży (w tym termin podróży i miejsce destynacji);
• klauzulę dotyczącą odpowiedzialności osby, odbywającej podróż z dzieckiem;
• (jeśli dotyczy) cel podróży;
• podpis rodzica(ów).

Zgoda na wyjazd dziecka za granicę powinna być udzielana w osobnym dokumencie dla każdego dziecka.

Jakie prawo ma zastosowanie do zgody na wyjazd dziecka za granicę?

Należy mieć na względzie prawo właściwe kraju docelowego, a nawet prawo krajów przesiadkowych. W tym celu warto przed podróżą dziecka zasięgnąć porady prawników z danego państwa.

Jeśli chodzi o prawo polskie, zgoda na wyjazd dziecka za granicę zawiera się w pojęciu "istotnych spraw dziecka", na które powinni wyrazić zgodę obydwoje rodzice, co wynika z art. 97 § 2 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, ugruntowanego orzecznictwa (np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ 153/11) i dorobku doktryny.

Przestępstwo uprowadzenia dziecka wynika z art. 211 Kodeksu Karnego.

Jak edytować wzór?

Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.

Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.