Testament ustny w spisanej formie

Testament ustny to dokument, który może być sporządzony wyjątkowo wówczas, gdy ze względu na obawę rychłej śmierci spadkodawcy albo wskutek szczególnych okoliczności nie może on sporządzić zwykłego testamentu, lub jeśli sporządzenie zwykłego testamentu jest bardzo utrudnione. Testament ustny traci moc, z upływem 6 miesięcy, od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego.

W testamencie spadkodawca może postanowić za życia, kto będzie dysponował jego majątkiem po śmierci. Testament umożliwia więc zmianę porządku i kolejności dziedziczenia, ustanowionej w ustawie tylko dla najbliższej rodziny. W testamencie można powołać, a jednocześnie pozbawić możliwości otrzymania majątku, przez wszystkie osoby, które chce testator. Cały majątek może uzyskać nawet koleżanka lub kolega spadkodawcy, jeśli spadkodawca tego sobie życzy.

Testator może w każdej chwili odwołać lub zmienić testament, a nawet sporządzić nowy. Musi jednak być zrozumiała jego ostatnia wola. Najważniejszą zasadą przy interpretacji zapisów testamentowych jest zapewnienie możliwie najpełniejszego urzeczywistnienia woli testatora. Spadkodawca oświadcza ustnie treść woli rozdysponowania swoim majątkiem, na wypadek śmierci, wobec co najmniej trzech świadków, obecnych jednocześnie. Następnie treść jego oświadczenia powinna zostać spisana przez świadków.

Spisanie testamentu ustnego:

Przed upływem roku, od ustnego oświadczenia testamentu ustnego przez spadkodawcę, jeden ze świadków lub osoba trzecia powinien spisać oświadczenie spadkodawcy, a następnie przekazać do podpisu spadkodawcy i co najmniej dwóm świadkom, którzy byli jednocześnie obecni, w dniu składania oświadczenia ostatniej woli. W razie śmierci spadkodawcy, przed dniem spisania jego oświadczenia, świadkowie mogą w ciągu 6 miesięcy, od dnia śmierci spadkodawcy, zeznać sporządzenie i treść testamentu ustnego przed sądem.

Testament ustny traci moc, z upływem 6 miesięcy od ustania okoliczności (tj. obawy rychłej śmierci spadkodawcy albo szczególnych okoliczności), które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego.

Świadek testamentu ustnego:

Zarówno świadkiem, jak też osobą spisującą oświadczenie testatora w formie testamentu ustnego nie mogą być następujące osoby:

• osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych np. osoba niepełnoletnia lub osoba, wobec której sąd orzekł taką niezdolność ze względu na problemy psychiczne;
• osoba, która jest niewidoma, głucha lub niema;
• osoba, która nie może czytać lub pisać;
• osoba, która nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament;
• osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania;
• osoba, której w testamencie została przyznana jakaś korzyść;
• małżonek spadkodawcy;
• krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia np. syn, wnuk, zięć;
• osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia.
  
  

Zachowek:

Osoba, która dziedziczy na podstawie testamentu, może mieć obowiązek wydania najbliższej rodzinie testatora, czyli:

• jego dzieciom, wnukom, prawnukom,
• małżonkowi,
• rodzicom,

tzw. zachowku, czyli części udziału, jaki by otrzymali z majątku spadkodawcy, gdyby nie sporządził on testamentu. Zachowek wynosi połowę udziału, jaki przypadłby im z ustawy, gdyby nie było testamentu albo 2/3 udziału, jeśli są trwale niezdolni do pracy lub jeśli są małoletni. Jest wydany przez spadkobierców na wniosek osoby uprawnionej.

Rodzaje testamentów:

Istnieje kilka form testamentu:

• testament zwykły, spisany odręcznie przez spadkodawcę.
• testament notarialny, czyli wyjawiona, przed notariuszem, wola rozrządzenia na wypadek śmierci, która jest spisana przez notariusza i wydana w formie odpisu. Testament musi być spisany w formie notarialnej np. gdy zawiera rozrządzenie dotyczące nieruchomości.
• testament allograficzny, czyli ustne oświadczenie ostatniej woli, złożone przed: wójtem, burmistrzem, prezydentem miasta, starostą, marszałkiem województwa, sekretarzem powiatu lub gminy lub kierownikiem urzędu stanu cywilnego, w obecności dwóch świadków.
• testament ustny (czyli niniejszy wzór).
• testament podróżny, czyli ustne oświadczenie ostatniej woli, złożone przed dowódcą statku lub jego zastępcą i dwoma innymi świadkami, podczas podróży, na polskim statku morskim lub powietrznym (np. w samolocie).
• testament wojskowy.
  
  

Jak korzystać z dokumentu?

Niniejszy wzór zawiera wszystkie oświadczenia, które można zawrzeć w testamencie:

• wydziedziczenie osób z najbliższej rodziny, które postępowały wobec testatora uporczywie, w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, lub dopuściły się względem niego (albo jednej z najbliższych mu osób) umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci, lub uporczywie nie dopełniały względem niego obowiązków rodzinnych; uporczywe uchylały się od płacenia alimentów na rzecz spadkodawcy, stwierdzonych orzeczeniem sądu, ugodą lub umową; uporczywe uchylały się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.
• zapis konkretnych przedmiotów, wchodzących w skład majątku spadkowego, które będą wydane wskazanym osobom przez spadkobierców (zapisobiercom). Nie mają oni praw do spadku, tak jak spadkobiercy. Otrzymują oni tylko konkretne przedmioty z majątku testatora.
• polecenie wykonania czegoś przez spadkobiercę lub zapisobiorcę albo polecenie zaprzestania jakiegoś działania (np. polecenie opieki nad starszą osobą w rodzinie, polecenie kontynuowania nauki, polecenie zaprzestania nadużywania alkoholu itd.). Polecenie jest rozrządzeniem testamentowym, które nie może wiązać się z elementem majątkowym spadku.
• wskazanie osób(y), które mogą dziedziczyć w razie, gdyby spadkobiercy powołani do dziedziczenia majątku testatora, na podstawie niniejszego testamentu, nie chcieli lub nie mogli dziedziczyć.
• Odwołanie wcześniejszych dyspozycji dotyczących majątku po śmierci.
• Deklaracja o rozeznaniu wagi swoich czynów, o pozostaniu w pełni władz umysłowych, podczas sporządzania testamentu.

Aby skorzystać z niniejszego wzoru, należy udzielić odpowiedzi na wszystkie pytania, znajdujące się po lewej stronie. Następnie można wydrukować testament. Tak sporządzony testament należy przechowywać w osobistej dokumentacji. Dobrze jest poinformować przed śmiercią bliskie osoby, o sporządzeniu testamentu ustnego oraz miejscu jego przechowywania (jeśli został spisany). Po śmierci spadkodawcy, w trakcie procedury nabycia spadku przed sądem lub poświadczenia dziedziczenia przed notariuszem, należy wyjawić fakt sporządzenia przez spadkodawcę testamentu oraz dostarczyć jego egzemplarz sędziemu prowadzącemu sprawę lub notariuszowi.

Niniejszy dokument jest zgodny z nowelizacją przepisów prawa spadkowego, która wejdzie w życie 15 listopada 2023 r.

Podstawa prawna:

Możliwość sporządzenia testamentu ustnego regulują przepisy art. 952 i nast. Kodeksu Cywilnego.

Należy pamiętać, że zastosowanie mają przepisy obowiązujące w chwili śmierci testatora. Jeśli po jego śmierci, a przed przeprowadzeniem postępowania spadkowego, przepisy zmieniły się, należy nadal stosować regulacje poprzednio obowiązujące.

Jak edytować wzór:

Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.

Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.